Ustawa wprowadzająca CBAM

Najważniejsze informacje o ustawie wprowadzającej CBAM

Przygotowana w MKiŚ ustawa wdrażająca mechanizm CBAM (granicznej opłaty wyrównawczej) do polskiego porządku prawnego to - zdaniem autorów projektu - kluczowy krok w ochronie konkurencyjności polskiego przemysłu i miejsc pracy w kontekście transformacji klimatycznej. CBAM, czyli Mechanizm Dostosowywania Cen na Granicach z Uwzględnieniem Emisji CO₂ to tarcza dla polskiego przemysłu. Wdrożenie CBAM ma chronić konkurencyjność gospodarki, wspierać utrzymanie istniejących oraz tworzenie nowych miejsc pracy w przemyśle – zarówno w Polsce, jak i w całej Unii Europejskiej.

CBAM, czyli graniczna opłata wyrównawcza, będzie naliczana od wybranych towarów przemysłowych importowanych na teren UE – tj. cementu, energii elektrycznej, nawozów, żeliwa i stali, aluminium oraz wodoru.

Mechanizm będzie wspierał producentów działających na terenie Polski i UE, eliminując przewagę konkurencyjną firm spoza Unii, które nie ponoszą kosztów związanych z emisją CO₂.

W przyszłości CBAM ma objąć kolejne towary, zgodnie z zakresem europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS).

Ustawa przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wdraża unijne rozporządzenie do polskiego porządku prawnego. 

- "CBAM wyrównuje zasady gry: kończymy z „importem emisji”, chronimy polskie fabryki, płace i inwestycje. Mechanizm nakłada koszt emisji CO₂ na wybrane towary przemysłowe importowane do UE – m.in. cement, żeliwo i stal, aluminium oraz nawozy – tak, by ich cena odzwierciedlała rzeczywisty ślad węglowy. CBAM to tarcza dla polskich hut, cementowni i zakładów chemicznych. Dzięki niemu produkcja i płace zostają w Polsce, a nie uciekają za granicę" – podkreśla wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta.

Dlaczego to ważne? 

Według rządu, CBAM zapewnia uczciwą konkurencję na rynku – skoro polskie firmy ponoszą koszty związane z emisją gazów cieplarnianych, importerzy wysokoemisyjnych towarów również powinni je uwzględniać. Mechanizm eliminuje przewagę konkurencyjną opartą na taniej, ale szkodliwej dla klimatu produkcji. 

Wprowadzenie CBAM chroni miejsca pracy w sektorach energochłonnych, takich jak hutnictwo, przemysł cementowy czy chemiczny. Dzięki niemu polskie przedsiębiorstwa nie muszą konkurować z tańszym importem z krajów, które stosują niższe standardy środowiskowe. 

CBAM zwiększa bezpieczeństwo przemysłowe Polski i Unii Europejskiej. Ogranicza zjawisko „ucieczki emisji” – czyli przenoszenia produkcji poza UE – i wspiera inwestycje w nowoczesne, niskoemisyjne technologie, które są kluczowe dla przyszłości przemysłu. 

Mechanizm CBAM to także wyraz sprawiedliwości klimatycznej. Nie jest to nowy podatek nakładany na polskie produkty, lecz mechanizm, który sprawia, że importowane towary również ponoszą koszt emisji. To uczciwe rozwiązanie, które przestaje dotować cudze emisje kosztem polskich przedsiębiorców. 

Ustawa ustanawia krajowe organy odpowiedzialne za realizację CBAM, tworzy procedury i zapewnia finansowanie, m.in. dla Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych – zaplecza analitycznego wspierającego politykę klimatyczną. 

Do końca 2025 r. trwa okres przejściowy – importerzy objętych CBAM towarów składają kwartalne sprawozdania. Od 2026 r. będą deklarować ilość sprowadzonych towarów i związane z nimi emisje, ponosząc proporcjonalny koszt certyfikatów CBAM. 

Ustawa jest początkiem wdrażania mechanizmu, którego celem jest ochrona europejskiego przemysłu. Już teraz trwają prace na forum UE nad wyeliminowaniem ewentualnych luk oraz wzmocnieniem jego działania.