Zmiany w KPO

Rada Ministrów zatwierdziła zmiany w KPO

Rada Ministrów przyjęła, przedłożoną przez Minister Funduszy i Polityki Regionalnej, uchwałę w sprawie zmiany Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Założeniem rewizji KPO jest jej ograniczenie do zmian niezbędnych do skutecznej realizacji reform i inwestycji szczególnie istotnych dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. 

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) ma wzmocnić polską gospodarkę po kryzysie, który wywołała pandemia COVID-19.  Chodzi także o sprostanie wyzwaniom, jakie pojawiły się w obliczu napaści Rosji na Ukrainę. Rewizja KPO jest konieczna ze względu na opóźnienia i zaległości pozostawione przez poprzedni rząd. Pieniądze będą zainwestowane m.in. w zieloną transformację gospodarki, rozwój technologiczny, rozwiązania cyfrowe oraz poprawę dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych.

Rewizja Krajowego Planu Odbudowy

Zmiany zaproponowane w KPO mają na celu dostosowanie przyjętych zobowiązań do realnych możliwości Polski. Założeniem dla rewizji KPO jest jej ograniczenie do zmian, które są niezbędne do skutecznej realizacji reform i inwestycji. Są one szczególnie istotne dla dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego Polski. Zmieniony KPO przyczyni się lepszej realizacji działań m.in. w obszarach:

• zielonej transformacji;
• inteligentnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego: 
• rozwoju miejsc pracy,
• wsparcia produktywności i konkurencyjności,
• badań naukowych oraz innowacji,
• wsparcia dla rynku wewnętrznego, z silnymi małymi i średnimi przedsiębiorstwami.
• opieki zdrowotnej;
• transformacji cyfrowej;
• polityki na rzecz dzieci i młodzieży, w tym rozwoju edukacji i umiejętności.

Najważniejsze zmiany finansowe w KPO

Podwyższone zostanie finansowanie inwestycji dotyczącej poprawy efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych.

Budżet inwestycji wzrośnie ze 100 mln euro do 240 mln euro.

Zwiększy się finansowanie inwestycji zawiązanej z dywersyfikacją i skracaniem łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych.

Budżet inwestycji wzrośnie o 600 mln euro. To oznacza wzrost środków dla rolników i polskiej wsi do 2,5 mld euro.

Podwyższona zostanie pomoc dotycząca rozwoju opieki długoterminowej poprzez modernizację infrastruktury placówek leczniczych w powiatach.

Budżet inwestycji wzrośnie ze 150 mln euro do 300 mln euro.

Najważniejsze zmiany inwestycyjne

Poszerzona zostanie grupa odbiorców bonu na laptopa. Będzie on skierowany także do nauczycieli klas 1-3.

Powstanie dodatkowy terminal techniczny w Darłowie, który będzie umożliwiał budowę farm wiatrowych.

Rewizja wprowadzi także od 1 stycznia 2026 r. bon senioralny, który będzie przysługiwał osobom w wieku powyżej 75. lat, które będą potrzebowały pomocy w podstawowych czynnościach dnia codziennego.

Uwzględnione zostanie wsparcie dotyczące ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), w ramach ośrodków kooperacyjnych w Krajowej Sieci Onkologicznej.

Do KPO dodane zostaną 2 nowe podinwestycje dotyczące rozwoju e-usług publicznych:

• wsparcie dla powszechnego stosowania elektronicznego zarządzania dokumentacją;
• zwiększenie poziomu cyfryzacji usług i procesów Krajowej Administracji Skarbowej.

Wsparcie dotyczące nabycia pojazdów elektrycznych

Nie będzie podatku od samochodów spalinowych. W ramach rewizji KPO utworzony zostanie nowy instrument finansowy dotyczący pomocy w nabyciu pojazdów zeroemisyjnych przez osoby fizyczne. Rozwiązanie pozwoli na popularyzację technologii i zwiększenie liczby pojazdów elektrycznych w Polsce.

Inwestycja będzie dotyczyć dotacji na zakup, leasing lub wynajem długoterminowy pojazdów zeroemisyjnych (elektrycznych).

W przypadku dotacji do zakupu używanego pojazdu, pomoc pokrywać będzie część ceny. Wsparcie wyniesie nie więcej niż 40 tys. zł dla osoby fizycznej.

W przypadku leasingu czy wynajmu długoterminowego, wysokość wsparcia nie będzie mogła przekroczyć wielkości opłaty wstępnej.

Wsparcie będzie podwyższone o 10%, jeśli dana osoba złoży zaświadczenie o zezłomowaniu pojazdu spalinowego, który był w jej posiadaniu od co najmniej 3 lat.

Żeby umożliwić nabycie pojazdu przez osoby mniej zamożne, wsparcie będzie zwiększone o kolejne 10%, jeśli dochód danej osoby był niższy niż 135 tys. zł (za rok poprzedzający złożenie wniosku o dotację).

W celu ograniczenia wsparcia najdroższych pojazdów elektrycznych, wprowadzony zostanie limit cenowy.

W przypadku pojazdów nowych będzie to 225 tys. zł, a w przypadku pojazdów używanych – 150 tys. zł.

Pojazd używany nie będzie mógł być starszy niż 4 lata.

Co przewiduje uchwała w sprawie zmiany Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności?

Zmiany w KPO obejmują 6 z 7 komponentów. Rewizją zostało objętych 14 z 55 reform (10 z części grantowej i 4 z części pożyczkowej) oraz 27 z 56 inwestycji (18 z części grantowej i 9 z części pożyczkowej KPO). Proponowane zmiany przyczynią się do lepszej realizacji działań m. in. w obszarach:

• zielonej transformacji; 
• inteligentnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego:

1. rozwoju miejsc pracy, 
2. wsparcia produktywności i konkurencyjności,
3. badań naukowych oraz  innowacji,
4. wsparcia dla rynku wewnętrznego, z silnymi małymi i średnimi przedsiębiorstwami. 

• opieki zdrowotnej;
• transformacji cyfrowej; 
• polityki na rzecz dzieci i młodzieży, w tym rozwoju edukacji i umiejętności. 

Dzięki realizacji KPO Polska będzie mogła sprostać wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi i demograficznymi, a także aktywnie uczestniczyć w tworzeniu z nowych technologii oraz korzystać z dobrodziejstw cyfryzacji.

Najważniejsze zmiany: 

• nie będzie podatku od aut spalinowych;
• Fundusz Elektromobilności z budżetem w wysokości  ok.1,1 mld euro (ok. 4,9 mld zł) będzie realizowany w ramach części pożyczkowej KPO. Uwolnione środki z części grantowej zostaną przeznaczone na: 

1. 600 mln euro (ok. 2,6 mld zł) - bezpieczeństwo żywności i rolnictwo 4.0 – w tym m.in. na dodatkowe 86 centrów dystrybucyjno-magazynowych i rynków hurtowych, dodatkowo wsparte 30 MŚP z sektora rolno-spożywczego, ponad 5300 rolników i rybaków, 50 projektów w obszarze edukacji o rolnictwie 4.0.
2. 140 mln euro (ok. 605 mln zł) – ocieplenie bloków i kamienic,
3.  373,75 mln euro (ok. 1,6 mld zł) - dopłaty do zakupu elektryków,
4. 150 mln euro (648 mln zł) - szpitale powiatowe,
5. 40 mln euro (ok. 173 mln zł) – sprzęt  IT dla nauczycieli klas I-III,
6. 127 mln euro (ok. 549 mln zł) – cyfryzację samorządów. 

W ramach Krajowego Planu Odbudowy Polska będzie mogła wykorzystać 253 mld zł. Bezzwrotne środki to 109 mld zł, a część pożyczkowa – oparta na preferencyjnych warunkach – to 148,6 mld zł. Unijne środki pomogą polskiej gospodarce i sprawią, że będzie ona mogła łatwiej znosić potencjalne kryzysy.

Według szacunków, realizacja KPO w 2024 roku spowoduje wzrost realnego poziomu PKB o dodatkowe 0,5 proc. Natomiast w 2027 roku, dzięki wdrożeniu KPO, tempo realnego wzrostu gospodarczego będzie wyższe dodatkowo o 0,9 proc. Realizacja KPO wpłynie również pozytywnie na polski rynek pracy.

Geneza rewizji KPO

Przeprowadzenie rewizji KPO wynika z przeglądu stanu realizacji reform i inwestycji KPO, który został dokonany w styczniu i lutym 2024 r. przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz resorty odpowiedzialne za ich realizację. Jej założeniem jest zminimalizowanie ryzyka otrzymania z Komisji Europejskiej niepełnych refundacji za wnioski o płatność z KPO. 

Proces przygotowania rewizji był prowadzony transparentnie i dał możliwość zajęcia stanowiska wszystkim zainteresowanym podmiotom. W dniach 15 marca – 15 kwietnia prowadzone były konsultacje społeczne, w wyniku których zgłoszono ponad 1100 uwag.  W ramach konsultacji bezpośrednich 8 kwietnia 2024 r. odbyło się wysłuchanie publiczne, spotkanie z członami komitetów monitorujących dla KPO i programów polityki spójności. 18 kwietnia projekt rewizji omawiany był na III posiedzeniu Komitetu Monitorującego KPO. Natomiast raport z konsultacji publicznych został opublikowany na stronie internetowej MFiPR.

We wszystkie etapy prac nad addendum zaangażowane były te resorty, które zgłaszały propozycje zmian do KPO. Przez ostatnie dwa miesiące prowadzony był dialog techniczny i polityczny z Komisją Europejską. Zdecydowaną większość zmian udało się wstępnie uzgodnić. 

Dalsze etapy

30 kwietnia, przyjęta przez rząd, rewizja KPO została przesłana do Brukseli. Komisja Europejska ma teraz 2 miesiące na jej formalną ocenę. 16 lipca br. planowane jest  przyjęcie zmienionej decyzji wykonawczej przez Radę do Spraw Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN), a na przełomie lipca i sierpnia powinny zostać aneksowane umowy finansowa i pożyczkowa z KE oraz zatwierdzone tzw. ustalenia operacyjne. Jest to konieczne do złożenia kolejnych wniosków o płatność. Na początku września planowane jest wysłanie drugiego i trzeciego wniosku o płatność, a ich refundacja spodziewana jest pod koniec 2024 r.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl