Co nowego w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy?

Ustawę o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych przygotowało MSWiA. 

Nowelizacja ustawy dot. emerytur służb mundurowych przyznaje prawo do emerytury po 25 latach służby bez konieczności ukończenia 55 lat oraz 100% płatnych nadgodzin.

Czego dotyczą zmiany? 

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno‑Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw zawiera zmiany dotyczące głównie dwóch obszarów, tj.:

1. warunków nabywania prawa do emerytury przez funkcjonariuszy przyjętych do służby po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. oraz żołnierzy powołanych do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r.,
2. rekompensat pieniężnych w zamian za czas służby przekraczający określoną normę godzinowego tygodnia służby.

Nowelizacja ma na celu ujednolicenie zasad emerytalnych we wszystkich grupach służb mundurowych. Nowe przepisy przewidują, że pracownicy mundurowi otrzymają prawo do emerytury po 25 latach służby bez konieczności ukończenia 55 lat życia, a także 100-procentową rekompensatę za nadgodziny. Obie zmiany mają obowiązywać z mocą wsteczną od 1 lipca 2019 r. roku. Są one skutkiem porozumienia podpisanego w listopadzie 2018 r. między ministrem spraw wewnętrznych i przedstawicielami związków zawodowych zrzeszających funkcjonariuszy służb podległych resortowi spraw wewnętrznych i administracji.

Nowelizacja zakłada, że prawo do 100-procentowej rekompensaty o płatnych nadgodzin otrzymają wszyscy funkcjonariusze służb. Oznacza to ujednolicenie zasad ich przyznawania. Obecnie funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej mają 100-procentowo płatne nadgodziny, funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej i Straży Marszałkowej – 60-procentowe, a np. Policja, Straż Graniczna, Służba Ochrony Państwa nie mogą mieć wypłacanych pieniędzy za nadgodziny, a jedynie odbierać za nie wolny czas. Funkcjonariuszy będą obowiązywały półroczne okresy rozliczeniowe – będą mogli mieć w zamian czas wolny od służby albo po zakończeniu okresu rozliczeniowego zostanie im wypłacona rekompensata pieniężna. Wniosek o skorzystanie z czasu wolnego za przepracowane nadgodziny będą mogli złożyć w ciągu 10 dni. Rekompensata pieniężna będzie wynosić 1/172 część miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego na stanowisku zajmowanym w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego za każdą godzinę ponadnormatywnego czasu służby. Wyjątek będzie dotyczył strażaków, dla których rekompensata pieniężna wynosić będzie 1/172 średniego miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego strażakowi w okresie rozliczeniowym.

Rezygnacja z wymogu ukończonych 55 lat przy przechodzeniu na emeryturę

Zgodnie z obowiązującymi dotąd przepisami, warunkiem nabycia prawa do emerytury przez funkcjonariuszy przyjętych do służby po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. oraz żołnierzy powołanych do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 2012 r. jest posiadanie ukończonych 55 lat życia i co najmniej 25 lat służby.

Omawiana ustawa usuwa jeden z warunków przejścia na emeryturę, tj. ukończenie 55 lat życia, a także powiązany z nim przepis, który dawał możliwość uzyskania emerytury bez ukończenia 55 lat życia, jeżeli w dniu zwolnienia ze służby funkcjonariusz osiągnął 25-letni staż służby, a zwolnienie ze służby nastąpiło z przyczyn nieleżących po stronie funkcjonariusza (żołnierza zawodowego), pozostawiając jako jedyny warunek nabycia praw do emerytury 25 lat służby.

W listopadzie ubiegłego roku MSWiA i strona społeczna zgodziły się na rezygnację z wymogu ukończenia 55 lat przy przechodzeniu na emeryturę. Zapis ten dotyczy funkcjonariuszy, którzy wstąpili do służby po 31 grudnia 2012 r. Oznacza to, że pierwsi funkcjonariusze, którzy skorzystają z tego rozwiązania, będą mogli przejść na emeryturę w 2038 r.

Rozwiązania dotyczą funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.

Przypominamy, że od 1 stycznia 2013 r. rząd PO-PSL wprowadził nowe regulacje dotyczące emerytur funkcjonariuszy, którzy wstąpili do służby po 31 grudnia 2012 r. Funkcjonariuszom tym miała przysługiwać emerytura mundurowa, gdy w dniu zwolnienia ze służby będą mieli ukończone 55 lat i co najmniej 25 lat służby. Dotychczas musiały być spełnione łącznie te dwa warunki. Teraz pozostanie tylko jeden to jest 25 lat służby.

Pełnopłatne nadgodziny dla funkcjonariuszy, uprawnionych do odbioru czasu wolnego za nadgodziny

Zgodnie z zapisami porozumienia ze stroną związkową, od lipca br. została także wprowadzona odpłatność w wysokości 100% stawki godzinowej dla funkcjonariuszy. 

Wymiar czasu służby funkcjonariuszy wynosi 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym. Należność za ponadwymiarowy czas służby - tzw. nadgodziny, wypłacane są obecnie tylko strażakom w wysokości 60% stawki za nadgodzinę. W Policji, Straży Granicznej i SOP możliwy jest jedynie odbiór czasu wolnego za wypracowane nadgodziny. 

W przypadku nadgodzin nowe rozwiązania ujednolicciły zasady ich rozliczania.

Nowelizacja modyfikuje rozwiązania obowiązujące w poszczególnych ustawach, dotyczące rekompensat pieniężnych w zamian za czas służby przekraczający określoną normę godzinowego tygodnia służby. Ustawa reguluje uprawnienie funkcjonariuszy do otrzymania czasu wolnego albo rekompensaty pieniężnej za czas służby przekraczający określoną normę godzinowego tygodnia służby. Uregulowane zostały okresy rozliczeniowe, sposób wyliczania rekompensaty pieniężnej, terminy wypłat rekompensat pieniężnych.

Po zmianach funkcjonariusze służb otrzymają 100% płatnych nadgodzin. Będą ich obowiązywały półroczne okresy rozliczeniowe – w okresie rozliczeniowym będą mogli mieć czas wolny od służby albo po zakończeniu okresu rozliczeniowego wypłacona zostanie im rekompensata pieniężna (w ciągu 10 dni po zakończeniu okresu rozliczeniowego funkcjonariusze będą mogli złożyć wniosek, że zamiast rekompensaty pieniężnej chcą skorzystać z czasu wolnego od służby za przepracowane nadgodziny). 

Rekompensata pieniężna będzie wynosić 1/172 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego na stanowisku zajmowanym w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego za każdą godzinę ponadnormatywnego czasu służby. Wyjątek będzie dotyczył strażaków dla których rekompensata pieniężna wynosić będzie 1/172 średniego miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego strażakowi w okresie rozliczeniowym.

W przepisach przejściowych uregulowano kwestię stosowania określonych przepisów dotychczasowych do czasu służby przekraczającego określoną normę godzinowego tygodnia służby, powstałą przed dniem wejścia w życie ustawy.

Zob. też: Zmiany w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy

Od kiedy zmiany obowiązują?

Nowelizacja weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (tj. z dniem 12 września 2019 r.), z mocą od dnia 1 lipca 2019 r. Realizacja zapisów ustawy następuje więc z mocą obowiązującą od 1 lipca 2019 r.

Pieniądze za nadgodziny dla funkcjonariuszy są w budżecie na 2020 rok

Jak zapewnił pod koniec października br. resort spraw wewnętrznych, w budżecie państwa na 2020 rok zostały zabezpieczone środki finansowe w pełnej wymaganej wysokości za nadgodziny, które wypracowali funkcjonariusze od 1 lipca br. Zgodnie z przepisami obowiązują półroczne okresy rozliczeniowe. Oznacza to, że po ich zakończeniu funkcjonariusz sam zdecyduje, czy za wypracowane nadgodziny będzie chciał otrzymać dni wolne, czy pieniądze. Wypłaty za II półrocze br. nastąpią w I kwartale 2020 r. 

Zabezpieczone zostały również środki na podwyżkę uposażeń od 1 stycznia 2020 roku w przeciętnej miesięcznej wysokości 500 zł na etat wraz z nagrodą roczną.

Oznacza to, że w projekcie budżetu na rok 2020 zabezpieczone zostały środki na sfinansowanie zapisów realizacji porozumienia podpisanego 8 listopada 2018 r. pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji a stroną społeczną reprezentującą funkcjonariuszy służb podległych MSWiA.