Stan faktyczny
W tym roku przechodzÄ™ na emeryturÄ™. Nie chciaÅ‚abym zupeÅ‚nie rezygnować z mojej pracy. Nie wiem jednak, czy i jakie skÅ‚adki bÄ™dÄ™ musiaÅ‚a zapÅ‚acić. Czy bÄ™dÄ…c na emeryturze muszÄ™ odprowadzać skÅ‚adki na ubezpieczenie spoÅ‚eczne i zdrowotne z tytuÅ‚u stosunku pracy? Ponadto mam propozycjÄ™ od pracodawcy, by nadal pracować dla niego, ale na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieÅ‚o. Jak najlepiej zaÅ‚atwić tÄ™ sprawÄ™? Czy w przypadku tych umów, jeÅ›li zawiera je emeryt, należy odprowadzać skÅ‚adki?
Opinia prawna
Emeryt – pracownik
Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeÅ„ spoÅ‚ecznych osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 18a (m.in. pracownik), majÄ…ce ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegajÄ… obowiÄ…zkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Pracownicy podlegajÄ… też obowiÄ…zkowo ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu (art. 11 i 12 w/w ustawy).
ObowiÄ…zkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegajÄ… osoby pobierajÄ…ce emeryturÄ™ lub rentÄ™. W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z wiÄ™cej niż jednego tytuÅ‚u do objÄ™cia obowiÄ…zkiem ubezpieczenia zdrowotnego, skÅ‚adka na ubezpieczenie zdrowotne opÅ‚acana jest z każdego z tych tytuÅ‚ów odrÄ™bnie, a wiÄ™c zarówno z emerytury, jak i z umowy o pracÄ™.
PodsumowujÄ…c, pracownik-emeryt zapÅ‚aci z tytuÅ‚u stosunku pracy obowiÄ…zkowe skÅ‚adki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (tj. ubezpieczenia spoÅ‚eczne), a na ubezpieczenie zdrowotne zapÅ‚aci obowiÄ…zkowo skÅ‚adki z dwóch tytuÅ‚ów – pobierania emerytury i stosunku pracy.
Emeryt - zleceniobiorca
Osoby wykonujÄ…ce pracÄ™ na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o Å›wiadczenie usÅ‚ug, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje siÄ™ przepisy dotyczÄ…ce zlecenia, podlegajÄ… obowiÄ…zkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Jeśli zleceniobiorcą jest emeryt, to podlega z tytułu umowy zlecenia lub innej obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, jeśli nie pozostaje jednocześnie w stosunku pracy.
Podsumowując: emeryt pozostający w stosunku pracy i w stosunku zlecenia zapłaci składki tylko ze stosunku pracy.
Od powyższej reguÅ‚y jest pewien wyjÄ…tek. Otóż emeryt pozostajÄ…cy w stosunku zlecenia lub innym podlega obowiÄ…zkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli:
- umowa ta zostaÅ‚a zawarta z pracodawcÄ…, z którym pozostaje on równoczeÅ›nie w stosunku pracy lub
-
w ramach takiej umowy emeryt wykonuje pracÄ™ na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
W takiej sytuacji emeryt podlega ubezpieczeniu zarówno z tytuÅ‚u stosunku pracy, jak i stosunku zlecenia.
Emeryt – zleceniobiorca podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytuÅ‚u stosunku zlecenia, jeÅ›li stosunek zlecenia jest dla niego tytuÅ‚em do obowiÄ…zkowego ubezpieczenia emerytalno-rentowego; innymi sÅ‚owy - jeÅ›li nie pozostaje w stosunku pracy.
Emeryt – zleceniobiorca podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, jeÅ›li nie podlega mu z tytuÅ‚u stosunku pracy. Zgodnie jednak z art. 12 ust. 3 ustawy nie podlegajÄ… ubezpieczeniu wypadkowemu zleceniobiorcy, jeżeli wykonujÄ… pracÄ™ poza siedzibÄ… lub miejscem prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci zleceniodawcy.
Emeryt – zleceniobiorca pÅ‚aci skÅ‚adki zdrowotne z tytuÅ‚u pobierania emerytury oraz z tytuÅ‚u stosunku zlecenia.
Emeryt wykonujący pracę na podstawie umowy o dzieło
Zasadniczo wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieÅ‚o nie stanowi tytuÅ‚u do obowiÄ…zkowego ubezpieczenia spoÅ‚ecznego. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeÅ„ spoÅ‚ecznych przewidujÄ… jednak w tym zakresie pewne wyjÄ…tki, majÄ…ce na celu przede wszystkim zapobieżenie omijaniu przepisów o ubezpieczeniach.
Z tych powodów za pracownika uważa siÄ™ także osobÄ™ wykonujÄ…cÄ… pracÄ™ na podstawie:
-
umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o Å›wiadczenie usÅ‚ug, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje siÄ™ przepisy dotyczÄ…ce zlecenia albo
-
umowy o dzieło
- jeżeli umowÄ™ takÄ… zawarÅ‚a z pracodawcÄ…, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracÄ™ na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a ustawy).
Kiedy skÅ‚adki pÅ‚aci siÄ™ w przypadku emeryta zatrudnionego na podstawie umowy o dzieÅ‚o, okreÅ›lajÄ… dalsze przepisy ustawy. Wynika z nich, że zgodnie z ogólnÄ… zasadÄ… emeryt zatrudniony na podstawie umowy o dzieÅ‚o nie podlega obowiÄ…zkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
JeÅ›li jednak emeryt pozostawaÅ‚by w stosunku pracy i jednoczeÅ›nie zawarÅ‚ ze swym pracodawcÄ… umowÄ™ o dzieÅ‚o albo w ramach takiej umowy wykonywaÅ‚ pracÄ™ na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, to podlega obowiÄ…zkowemu ubezpieczeniu z tytuÅ‚u umowy o pracÄ™ i umowy o dzieÅ‚o.
Emeryt pracujÄ…cy na podstawie umowy o dzieÅ‚o nie podlega obowiÄ…zkowemu ubezpieczeniu chorobowemu ani wypadkowemu. Emeryt, który zawarÅ‚ umowÄ™ o dzieÅ‚o nie jest też objÄ™ty obowiÄ…zkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.