Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje
Polskie prawo nie określa konkretnego terminu, w jakim sąd musi rozpatrzyć tego rodzaju zażalenie. Oznacza to, że czas oczekiwania może się różnić w zależności od obciążenia sądu, złożoności sprawy i innych czynników.
Brak ustawowych terminów rozpatrywania zażaleń
Zakładamy, iż w opisanej sprawie chodzi o zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia, rozpatrywane na podstawie przepisów kodeksu postępowania karnego.
Przepisy prawne normujące procedurę sądową wyznaczają jasne terminy jedynie w odniesieniu do wnoszenia zażaleń przez strony. Zażalenie można wnieść co do zasady w terminie siedmiu dni od daty ogłoszenia postanowienia, a po upływie tego terminu postanowienie staje się niewzruszalne.
Natomiast żaden przepis nie ustanawia normy prawnej, która nakazywałaby sądowi rozpatrzenie zażalenia w określonym czasie. Wyjątek stanowią jedynie zażalenia w sprawach o tymczasowe aresztowanie oraz zabezpieczenie majątkowe, gdzie obowiązują normy wskazówkowe ze względu na pilny charakter tych spraw.
Aktualne czasy oczekiwania w praktyce
W praktyce sądowej czasy rozpatrywania zażaleń znacznie się różnią. Według najnowszych danych z 2025 roku, średni czas rozpatrzenia zażalenia wynosi około 129-148 dni, w zależności od rodzaju orzeczenia. Najszybciej zażalenia są rozpatrywane w niektórych sądach okręgowych, jak w Olsztynie, Rzeszowie i Gdańsku, podczas gdy najdłużej czeka się w Szczecinie, Częstochowie i Warszawie.
Sprawy pilne
Tymczasowe aresztowanie, środki zabezpieczające - rozpatrywane priorytetowo, często w ciągu kilku dni
Sprawy standardowe
Przeciętnie 4-5 miesięcy, w zależności od obciążenia konkretnego sądu okręgowego
Sprawy skomplikowane
Mogą trwać nawet 6-8 miesięcy lub dłużej przy szczególnie złożonych przypadkach
Kolejność rozpatrywania spraw
Sprawy powinny być rozpoznawane według kolejności ich wpływu do danego referatu, chyba że przepisy szczególne określają termin do ich rozpoznawania lub zachodzi inna uzasadniona przyczyna. Poza kolejnością kierowane są sprawy pilne, zaś w pozostałych sprawach podejmuje się tylko czynności niecierpiące zwłoki.
Krok 1: Złożenie zażalenia
Zażalenie składa się w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia z uzasadnieniem
Krok 2: Weryfikacja formalna
Sąd pierwszej instancji sprawdza poprawność formalną i przekazuje do sądu okręgowego
Krok 3: Rozpoznanie merytoryczne
Sąd rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego
Co można zrobić przy nadmiernym opóźnieniu?
Z uwagi na interes Państwa oraz obywateli sąd powinien tak pracować, by uniemożliwić wnoszenie pozwów o opieszałość działań sądu. Jeśli postępowanie trwa zbyt długo, masz do dyspozycji następujące środki:
Skarga na przewlekłość postępowania
Skarga na przewlekłość postępowania pozwala nie tylko zdyscyplinować sąd, który opieszale prowadzi proces, ale także uzyskać sumę pieniężną, nawet do 20.000 zł. Skarga podlega stałej opłacie w wysokości 200 złotych, która jest zwracana w przypadku uwzględnienia lub odrzucenia skargi.
Warunki złożenia skargi na przewlekłość
Przewlekłość postępowania zachodzi, gdy postępowanie zmierzające do wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych okoliczności faktycznych i prawnych.
Skargę można złożyć, jeśli:
- Postępowanie trwa nadmiernie długo w stosunku do złożoności sprawy
- Sąd nie podejmuje żadnych działań przez długi okres
- Czynności są wykonywane w dużych odstępach czasu bez uzasadnienia
Procedura składania skargi
Skargę składa się do sądu, przed którym toczy się postępowanie, jednak sądem właściwym do rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem, przed którym toczy się postępowanie.
Praktyczne wskazówki
Monitoruj swoją sprawę
Regularnie sprawdzaj stan swojej sprawy w systemie informatycznym sądu lub kontaktuj się z sekretariatem wydziału. Dokumentuj daty wszystkich czynności procesowych.
Kiedy rozważyć skargę na przewlekłość
Skargę na przewlekłość warto rozważyć, jeśli:
- Od złożenia zażalenia minęło ponad 6 miesięcy bez żadnych działań
- Sprawa nie wymaga dodatkowych wyjaśnień, a mimo to nie jest rozpatrywana
- Sąd nie reaguje na Twoje zapytania o stan sprawy
Konsekwencje prawne opieszałości sądu
Poza sankcją w postaci obowiązku naprawienia szkody, ciążącym na Skarbie Państwa, sąd nie ponosi ujemnych konsekwencji swych działań. Oznacza to, że głównym narzędziem dyscyplinującym jest możliwość dochodzenia odszkodowania za przewlekłość postępowania.
Ważne terminy
Sąd rozpatrzy skargę na przewlekłość w terminie dwóch miesięcy od dnia jej złożenia, jednak jest to termin instrukcyjny, więc w przypadku jego niedotrzymania nie przysługują dodatkowe roszczenia.
Podsumowanie
Choć prawo nie określa konkretnych terminów rozpatrywania zażaleń przez sądy okręgowe, w praktyce wynoszą one średnio 4-5 miesięcy. W przypadku nadmiernego opóźnienia skutecznym narzędziem jest skarga na przewlekłość postępowania, która może przyspieszyć sprawę i zapewnić odszkodowanie do 20.000 zł.
Pamiętaj, że każda sprawa jest inna, a czas rozpatrywania zależy od wielu czynników, w tym od obciążenia konkretnego sądu, złożoności sprawy i potrzeby przeprowadzenia dodatkowych czynności procesowych.