Czy mogę wymienić prawo jazdy angielskie na polskie?

Odpowiedź prawnika: Czy mogę wymienić prawo jazdy angielskie na polskie?

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011 r. Nr 30, poz. 151 z późn. zm.) – dalej u.k.p.; rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 11 września 2012 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. z 2012 r., poz. 1005 z późn. zm.). – dalej rozporządzenie; ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.2012.1137 j.t.) – dalej p.r.d. oraz aktualnych komentarzy doktryny i orzecznictwa odnoszących się do rozpatrywanych kwestii. 

a) przywrócenie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdami silnikowymi lub tramwajem cofniętego na okres przekraczający rok lub cofniętego w związku z utratą kwalifikacji,

b) zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, którego była pozbawiona na okres przekraczający rok.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 3, prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem wydaje się po złożeniu, z wynikiem pozytywnym, odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje.

3. Przepisów ust. 1 pkt 3 lit. b nie stosuje się do osób, wobec których zapadł wyrok uniewinniający albo postępowanie zostało bezwarunkowo umorzone.

4. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do osób ubiegających się o wydanie albo przywrócenie pozwolenia wojskowego lub posiadających pozwolenie wojskowe.

5. Sprawdzenie niezbędnych umiejętności osoby ubiegającej się o wydanie karty rowerowej odbywa się w ramach zajęć, o których mowa w art. 41.

W związku z powyższym w tym przypadku nie może Pan prowadzić pojazdu w Polsce, jeśli nie podda się sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego. Do 19 stycznia 2013 r. omawianą kwestię regulował przepis art. 114 p.r.d., uchylony przez ustawę o kierujących pojazdami, która obecnie normuje tę problematykę.

Jak Pan dodatkowo podnosi, obecnie jest Pan w posiadaniu angielskiego prawa jazdy. Do prawa jazdy wydanego za granicą odnosi się art. 14 u.k.p.: 

Art. 14. 1. Osoba posiadająca ważne krajowe prawo jazdy wydane za granicą może, na swój wniosek, otrzymać prawo jazdy odpowiedniej kategorii, za opłatą, o której mowa w art. 10 ust. 1, oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, po zwrocie zagranicznego dokumentu organowi wydającemu prawo jazdy. Jeżeli prawo jazdy wydane za granicą nie jest określone w konwencjach o ruchu drogowym, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. a i b, dodatkowym warunkiem otrzymania polskiego prawa jazdy jest złożenie z wynikiem pozytywnym części teoretycznej egzaminu państwowego i przedstawienie uwierzytelnionego tłumaczenia zagranicznego dokumentu. Warunek ten nie dotyczy krajowego prawa jazdy wydanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

2. Jeżeli prawo jazdy wydane za granicą zawiera ograniczenie, o którym mowa w art. 13 ust. 5, ograniczenie to uwzględnia się w wydawanym prawie jazdy.

2a. Krajowe prawo jazdy wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którego termin ważności upłynął, a osoba posiadająca to prawo jazdy spełnia warunek, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 5, podlega wymianie na zasadach określonych w ust. 1 po potwierdzeniu danych zamieszczonych w oryginale dokumentu przez właściwy organ tego państwa, który go wydał, oraz po dostarczeniu przez osobę wnioskującą o wymianę prawa jazdy dokumentów umożliwiających przedłużenie terminu ważności prawa jazdy.

2b. W celu wymiany krajowego prawa jazdy osoby, której prawo jazdy zostało wydane przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederację Szwajcarską lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, właściwy organ wydający prawo jazdy zwraca się do właściwego organu tego państwa o potwierdzenie danych zamieszczonych w oryginale dokumentu.

2c. Organ wydający prawo jazdy wymienia informacje z właściwym organem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które wydało prawo jazdy, o rozpoczęciu procedury wymiany, przedłużenia tego prawa jazdy lub zgłoszenia jego zatrzymania lub utraty. 

2d. Potwierdzenie danych, o którym mowa w ust. 2a i 2b, oraz wymiana informacji, o której mowa w ust. 2c, w zakresie prawa jazdy wydanego przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederację Szwajcarską lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym następuje wyłącznie w drodze teletransmisji przy użyciu Europejskiej Sieci Praw Jazdy.

3. W stosunku do obywateli niektórych państw można określić, na zasadach wzajemności, warunki i tryb wydawania praw jazdy, odmienne niż te, o których mowa w ust. 1.

4. Minister właściwy do spraw transportu może określić, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb wydawania praw jazdy, o których mowa w ust. 3.

5. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 4, uwzględnia się odpowiednio:

1) warunki wymiany polskich krajowych praw jazdy na krajowe prawa jazdy danego państwa;

2) wymagania, od których spełnienia jest uzależniona wymiana polskich krajowych praw jazdy na krajowe prawa jazdy danego państwa;

3) obciążenia finansowe nakładane na obywatela polskiego wymieniającego polskie krajowe prawo jazdy na krajowe prawo jazdy danego państwa. 

Dodatkowo , jak wynika z art. 14 ust. 2 u.k.p. jeżeli prawo jazdy wydane za granicą zawiera ograniczenie, o którym mowa w art. 13 ust. 5 uwzględnia się je w wydawanym prawie jazdy w Polsce. Wymagania lub ograniczenia mogą dotyczyć:

1) stosowania:

a) korekty lub ochrony wzroku,

b) korekty słuchu,

c) protezy lub szyny ortopedycznej;

2) możliwości ograniczonego korzystania z pojazdu;

3) konieczności modyfikacji lub dostosowania pojazdu;

4) ograniczenia uprawnienia do kierowania wskazanymi pojazdami;

5) dodatkowego oznakowania pojazdu;

6) terminu ważności prawa jazdy. 

Szczególne wymagania które musi spełnić osoba ubiegająca się o wymianę prawa jazdy z zagranicznego na polskie określają przepisy rozporządzenia:

§ 8. 1. Prawo jazdy lub pozwolenie albo wtórnik tych dokumentów wydaje się w przypadku:

5) osoby ubiegającej się o wymianę prawa jazdy wydanego za granicą przez państwo członkowskie Unii Europejskiej, państwo-stronę konwencji o ruchu drogowym lub odpowiadającego wzorowi prawa jazdy określonemu w tych konwencjach po otrzymaniu od osoby:

a) wniosku o wydanie prawa jazdy,

b) dowodu uiszczenia opłaty za wydanie prawa jazdy lub pozwolenia oraz opłaty ewidencyjnej,

c) fotografii, o której mowa w § 5 ust. 1 pkt 3, (wyraźna, aktualna i kolorowa fotografia, lewy profil, o wymiarach 3,5 x 4,5 cm)

d) kserokopii posiadanego prawa jazdy wraz z tłumaczeniem na język polski, sporządzonym lub poświadczonym przez tłumacza przysięgłego lub właściwego konsula Rzeczypospolitej Polskiej; dokumenty te są również wymagane od osoby ubiegającej się o wymianę prawa jazdy wydanego za granicą, jeżeli z przepisów wydanych na podstawie art. 14 ust. 4 ustawy lub z umów międzynarodowych wynika wzajemna wymiana praw jazdy bez wymogu sprawdzania kwalifikacji; nie wymaga się tłumaczenia na język polski prawa jazdy wydanego zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 1 do dyrektywy 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (przekształcenie) (Dz. Urz. UE L 403 z 30.12.2006, str. 18, z późn. zm.) oraz w załącznikach nr 1 i 1a do dyrektywy Rady 91/439/EWG z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie praw jazdy (Dz. Urz. WE L 237 z 24.08.1991, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, str. 317); 

Na podstawie zacytowanych przepisów można stwierdzić, że aby uzyskać polski odpowiednik zagranicznego prawa jazdy należy spełnić określone warunki:

-złożyć wniosek o wydanie prawo jazdy odpowiedniej kategorii

-złożyć opłatę za ten wniosek. Prawo jazdy jest wydawane przez starostę, na wniosek osoby zainteresowanej, za opłatą (administracyjną w wysokości 100 zł) oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej (w wysokości 0,50 gr.)

-złożyć kserokopię prawa jazdy wraz z jego tłumaczeniem na język polski przez tłumacza przysięgłego lub właściwego konsula RP

-zwrócić zagraniczne prawo jazdy organowi wydającemu wniosek

Prawo jazdy jest wydawane przez starostę, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wydanie dokumentu, a w uzasadnionych przypadkach właściwego ze względu na miejsce czasowego pobytu.

Jeżeli wydanie zostanie polski odpowiednik zagranicznego prawa jazdy, zostaje ono zatrzymywane przez organ i niezwłocznie przesyłane do państwa, które je wydało. Do przesyłki dołącza się informację o przyczynie wydania polskiego prawa jazdy. 

W sytuacji jednak, gdy w czasie zakazu prowadzenia pojazdów – omijając ten zakaz – uzyskał Pan nowe prawo jazdy w Anglii, dokument angielski nie może zostać wymieniony na polskie prawo jazdy.

Niewątpliwie cofnięto Panu uprawnienia do kierowania pojazdami na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dotychczas uprawnień tych Pan nie odzyskał. Zatem posiada Pan polskie prawo jazdy, lecz chcąc je odzyskać musi Pan spełnić przewidziane prawem przesłanki określone w ww. art. 49 u.k.p. oraz w przepisach rozporządzenia .

Skoro zaś nie posiada Pan uprawnień do kierowania pojazdami na terytorium RP, to nie może także pan posługiwać się dokumentem prawa jazdy wydanym w obcym państwie. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. b u.k.p. dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. Określający zasady posługiwania się prawem jazdy uzyskanym w innym państwie art. 14 u.k.p. oraz przepisy powołanej Konwencji o ruchu drogowym generalnie opierają się na zasadzie wzajemnego uznawania dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami przez państwa - sygnatariuszy Konwencji. Zasada wzajemności nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Z punktu widzenia niniejszej sprawy najistotniejsze są zastrzeżenia zawarte w art. 42 Konwencji. Zgodnie bowiem z pkt 1 tego artykułu Umawiające się strony lub ich organy mogą cofnąć kierującemu uprawnienia do korzystania na ich terytoriach z posiadanego krajowego prawa jazdy, jeśli kierujący popełnił na ich terytoriach wykroczenie pociągające za sobą w myśl ich ustawodawstwa cofnięcie prawa jazdy. Natomiast art. 42 pkt 3 Konwencji stanowi, że żadne z postanowień niniejszej konwencji nie może być interpretowane jako zabraniające Umawiającym się Stronom lub ich organom terenowym wprowadzenia zakazu kierowania pojazdem przez kierującego mającego krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, jeżeli jest oczywiste lub dowiedzione, że stan jego nie pozwala na bezpieczne kierowanie pojazdem lub że uprawnienie do kierowania zostało cofnięte w państwie, w którym znajduje się jego stałe miejsce zamieszkania. W ramach tego uprawnienia organy państwa - strony Konwencji mogą stosować zatem wszelkie środki niezbędne do wyegzekwowania tego zakazu.

Do takich środków niewątpliwie należy zaliczyć odmowę wymiany prawa jazdy, uzyskanego w innym Państwie – w okresie zakazu prowadzenia pojazdów. Zaistnienie zaś sytuacji, o jakiej mowa w art. 42 ust. 3 Konwencji, daje możliwość odstępstwa od wyrażonej w Konwencji zasady wzajemności. 

Powyższe stanowisko uzasadnione jest obecną linią orzeczniczą. M.in. w wyroku z dnia 21 stycznia 2014 r. (II SA/Ol 958/13) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie stwierdził, że „aby ubiegać się o przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdami na terytorium RP skarżący musi spełnić wymogi określone w polskich - a nie zagranicznych - przepisach prawa. Zatem nie mogą zyskać ochrony prawnej działania skarżącego, który - obchodząc przepisy prawa polskiego - uzyskuje prawo jazdy na terytorium obcego państwa”.

W świetle powyższego, przywrócenie Pańskich uprawnień do prowadzenia pojazdów nie nastąpi w tym przypadku automatycznie, lecz po spełnieniu ww. wymagań określonych przepisami prawa.

Podsumowanie:

Nie może Pan prowadzić pojazdu w Polsce, jeśli nie podda się sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego. Nie jest możliwa wymiana prawa jazdy angielskiego na polskie, bowiem zasady określone w przepisach polskich – dotyczące obowiązku sprawdzenia kwalifikacji w drodze egzaminu państwowego – mają bezwzględnie obowiązujący charakter.