Pytanie klienta:
""Od 10 lat płace alimenty na mojego syna. Nie przestałem płacić również gdy poszedł na studia inżynierskie (nawet wpłacałem więcej), bowiem wiem że wykształcenie jest ważną rzeczą w dzisiejszych czasach. Po skończeniu przez niego studiów myślałem że w końcu znajdzie pracę i zacznie żyć na własną rękę. Niestety dostałem od niego informację ze zamierza iść na studia magisterskie. Obecnie ma on 24-lata. Czy w takim przypadku nadal muszę płacić alimenty? ""
Odpowiedź prawnika:
Przygotowaną dla Pan opinię oparliśmy przede wszystkim na przepisach ustawy z dnia 25 lutego 1964r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012r. nr 788 – j.t.).
Celem niniejszej opinii jest analiza opisanych okoliczności faktycznych w tym przede wszystkim wyjaśnienie zasad alimentowania dziecka dorosłego uczącego się na studiach magisterskich.
Ogólna zasada dotycząca obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci ustanowiona w art. 133 § 1 kro mówi, że:
„Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.
Przekroczenie przez dziecko progu pełnoletności nie powoduje wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego jego rodziców. Zdolność dziecka do samodzielnego utrzymywania się może nastąpić zarówno przed, jak i po osiągnięciu pełnoletności i to owa zdolność, a nie wiek dziecka, jest kryterium decydującym o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców. Jednak jeżeli dzieci są już dorosłe, wówczas istnienie ich uprawnienia do alimentów zależy od sytuacji ekonomicznej rodziców i od tego, czy dziecko czyni starania, by ekonomicznie się usamodzielnić (art. 133 § 3 k.r.o ).
Ukończenie studiów inżynierskich nie w każdym przypadku powoduje powstanie zdolności do samodzielnego utrzymania się. Jeżeli uprawniony do alimentów ma zamiar dalej się kształcić, to wówczas zasadniczo do zakończenia studiów magisterskich alimenty będą mu przysługiwały. Ze względu na warunki panujące na rynku pracy przyjmuje się bowiem, że o ile dziecko chce kształcić się dalej to rodzice powinni mu to umożliwić m.in. przyczyniając się do utrzymania tej osoby.
Jeżeli dziecko nie dokłada starań by utrzymać się samodzielnie (czego typowym przykładem jest właśnie ukończenie studiów, lub w inny sposób uzyskanie zawodu w celu podjęcia pracy) to rodzic może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego. Sąd Najwyższy stwierdził również, że np. w przypadku, gdy dziecko pełnoletnie, już przygotowane do pracy, zaniedbuje studia, nie zdając z własnej winy we właściwym terminie egzaminów, w szczególności zaś, gdy powtarza lata studiów, ustaje obowiązek rodziców dalszego dostarczania mu alimentów.
Stwierdzić więc należy, że obowiązek rodziców istnieje dopóty, dopóki dziecko trud rodziców szanuje i czyni starania, by bez zbędnej - a zwłaszcza zawinionej - zwłoki osiągnąć adekwatny do uzdolnień pułap wykształcenia i ekonomiczną samodzielność.
Jeżeli w przedmiotowym przypadku w Pana ocenie syn jest w stanie już samodzielnie się utrzymać, to może Pan złożyć pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego opierając się na art. 138 k.r.o., zgodnie z którym - w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.