Rozdzielność majątkowa a wspólne gospodarstwo domowe - czy można je łączyć?

Pytanie klienta:

""Mieszkamy w moim domu, czyli prowadzimy wspólne gospodarstwo domowe (choć nigdzie nie doczytałem definicji pojęcia "wspólne gospodarstwo domowe"). Czy mając rozdzielność małżeńską i mieszkając pod jednym dachem można zakwalifikować to jako prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego (takie są sugestie sądu)?""

Odpowiedź prawnika:

Krótka odpowiedź

Tak, rozdzielność majątkowa nie wyklucza prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Małżonkowie w rozdzielności majątkowej mogą i często prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, przy czym rozumienie tego pojęcia zależy do kontekstu prawnego w jakim jest rozpatrywane.

Podstawy prawne wspólnego gospodarstwa domowego

Art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Z kolei art. 27 KRiO nakłada na małżonków obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, każdy według swoich sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych.

Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.

Ważne

Rozdzielność majątkowa małżeńska nie jest jednoznaczna z tym, że małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Obowiązki wynikające z art. 23 i 27 KRiO istnieją niezależnie od ustroju majątkowego małżonków.

Czym jest wspólne gospodarstwo domowe?

Choć Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje wprost pojęcia "wspólnego gospodarstwa domowego", orzecznictwo sądów wypracowało jego rozumienie. Cechami charakterystycznymi prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego są udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu oraz wszystko dodatkowo uzupełnione cechami stałości.

Elementy wspólnego gospodarowania

  • Wspólne zamieszkiwanie
  • Ponoszenie kosztów mieszkania
  • Opieka w chorobie
  • Wykonywanie czynności domowych
  • Dysponowanie wspólnym dochodem

Rozdzielność majątkowa

  • Oddzielne majątki
  • Samodzielne zarządzanie
  • Niezależne zobowiązania
  • Brak wspólności ustawowej

Konsekwencje praktyczne

Aspekty podatkowe

W przypadku rozdzielności majątkowej przekazywane między małżonkami środki na zaspokajanie potrzeb rodziny mogą podlegać opodatkowaniu. 

Świadczenia socjalne

Dla celów przyznawania świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych istotna jest informacja o dochodach wszystkich członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem. Kwestia rozdzielności majątkowej nie ma znaczenia w procesie przyznawania dodatku węglowego - decydujące jest czy małżonkowie wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe.

Alimenty i zaspokajanie potrzeb rodziny

Małżonek może dochodzić na drodze sądowej świadczeń mających na celu zaspokojenie potrzeb rodziny, gdy drugi małżonek nie spełnia lub nienależycie spełnia obowiązku z art. 27 KRiO. Małżonek nie musi kierować pozwu o rozwód, aby dochodzić środków na zaspokajanie potrzeb rodziny.

Uwaga praktyczna

Ustalenie rozdzielności majątkowej nie zwalnia małżonków z obowiązków wynikających z art. 23 i 27 KRiO. Obowiązek zaspokojenia potrzeb rodziny wygasa dopiero z chwilą separacji, rozwodu orzeczonego przez sąd lub wyrównania stopy życiowej małżonka i dzieci.

Podsumowanie

Odpowiadając na pytanie klienta: rozdzielność majątkowa nie wyklucza prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Sąd może słusznie sugerować, że małżonkowie mieszkający pod jednym dachem i współpracujący w codziennym życiu prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, niezależnie od obowiązującego między nimi ustroju majątkowego.

Decydujące są okoliczności faktyczne: czy małżonkowie rzeczywiście współpracują w prowadzeniu domu, wspólnie zaspokajają potrzeby rodziny i czy ich współżycie ma cechy stałości charakterystyczne dla małżeństwa. Istotne jest również w jakim kontekście rozpatrywane jest pojecie "wspólnego gospodarstwa domowego".

Kluczowe wnioski

  • Rozdzielność majątkowa i wspólne gospodarstwo domowe to dwa różne pojęcia
  • Obowiązki z art. 23 i 27 KRiO obowiązują niezależnie od ustroju majątkowego

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.