Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Krótka odpowiedź
Tak, rozdzielność majątkowa nie wyklucza prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Małżonkowie w rozdzielności majątkowej mogą i często prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, przy czym rozumienie tego pojęcia zależy do kontekstu prawnego w jakim jest rozpatrywane.
Podstawy prawne wspólnego gospodarstwa domowego
Art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że małżonkowie są obowiązani do wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli. Z kolei art. 27 KRiO nakłada na małżonków obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, każdy według swoich sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych.
Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym.
Ważne
Rozdzielność majątkowa małżeńska nie jest jednoznaczna z tym, że małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Obowiązki wynikające z art. 23 i 27 KRiO istnieją niezależnie od ustroju majątkowego małżonków.
Czym jest wspólne gospodarstwo domowe?
Choć Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje wprost pojęcia "wspólnego gospodarstwa domowego", orzecznictwo sądów wypracowało jego rozumienie. Cechami charakterystycznymi prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego są udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu oraz wszystko dodatkowo uzupełnione cechami stałości.
Elementy wspólnego gospodarowania
- Wspólne zamieszkiwanie
- Ponoszenie kosztów mieszkania
- Opieka w chorobie
- Wykonywanie czynności domowych
- Dysponowanie wspólnym dochodem
Rozdzielność majątkowa
- Oddzielne majątki
- Samodzielne zarządzanie
- Niezależne zobowiązania
- Brak wspólności ustawowej
Konsekwencje praktyczne
Aspekty podatkowe
W przypadku rozdzielności majątkowej przekazywane między małżonkami środki na zaspokajanie potrzeb rodziny mogą podlegać opodatkowaniu.
Świadczenia socjalne
Dla celów przyznawania świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych istotna jest informacja o dochodach wszystkich członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym z pracownikiem. Kwestia rozdzielności majątkowej nie ma znaczenia w procesie przyznawania dodatku węglowego - decydujące jest czy małżonkowie wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe.
Alimenty i zaspokajanie potrzeb rodziny
Małżonek może dochodzić na drodze sądowej świadczeń mających na celu zaspokojenie potrzeb rodziny, gdy drugi małżonek nie spełnia lub nienależycie spełnia obowiązku z art. 27 KRiO. Małżonek nie musi kierować pozwu o rozwód, aby dochodzić środków na zaspokajanie potrzeb rodziny.
Uwaga praktyczna
Ustalenie rozdzielności majątkowej nie zwalnia małżonków z obowiązków wynikających z art. 23 i 27 KRiO. Obowiązek zaspokojenia potrzeb rodziny wygasa dopiero z chwilą separacji, rozwodu orzeczonego przez sąd lub wyrównania stopy życiowej małżonka i dzieci.
Podsumowanie
Odpowiadając na pytanie klienta: rozdzielność majątkowa nie wyklucza prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Sąd może słusznie sugerować, że małżonkowie mieszkający pod jednym dachem i współpracujący w codziennym życiu prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, niezależnie od obowiązującego między nimi ustroju majątkowego.
Decydujące są okoliczności faktyczne: czy małżonkowie rzeczywiście współpracują w prowadzeniu domu, wspólnie zaspokajają potrzeby rodziny i czy ich współżycie ma cechy stałości charakterystyczne dla małżeństwa. Istotne jest również w jakim kontekście rozpatrywane jest pojecie "wspólnego gospodarstwa domowego".
Kluczowe wnioski
- Rozdzielność majątkowa i wspólne gospodarstwo domowe to dwa różne pojęcia
- Obowiązki z art. 23 i 27 KRiO obowiązują niezależnie od ustroju majątkowego