Konstrukcja prawna usługi bankowej escrow
Pytanie:
"Zawieram transakcję podwyższonego ryzyka z kontrahentem. Chciałbym się przed tym zabezpieczyć i rozliczyć sprawę w ratach w czasie, który pozwoli na zorientowanie się, czy przedmiot transakcji nie ma wad określonych z góry w umowie. Mój kontrahent z kolei chce mieć pewność, że posiadam środki i w razie spełnienia warunków umowy szybko je otrzyma. Jedną z opcji, którą rozważam byłaby transakcja escrow przeprowadzona przez bank, któremu powierzyłbym pieniądze, a bank z kolei przekazałby je kontrahentowi w ratach po podpisaniu przeze mnie protokołów. Nie wiem, czy tego rodzaju umowa regulowana jest ustawą i dlatego chciałbym się dowiedzieć czy: - wpłata pieniędzy na konto powiernika wywołuje takie same skutki wobec osób trzecich jak przelew na konto kontrahenta tzn. nikt nie może traktować tych pieniędzy jako należących do wpłacającego które mógłby zająć komornik, inny organ państwowy, syndyk masy upadłości, itp.? - wpłacający nie może zażądać skutecznie zwrotu środków od powiernika, jedyną możliwością jest uzyskanie tytułu wykonawczego w procesie o niewykonanie w/w umowy? - ogłoszenie upadłości przez wpłacającego lub powiernika nie powoduje włączenia środków do masy upadłości? - powiernik nie decyduje o tym, czy umowa została wykonana a jedynie sprawdza przesłanki formalne do wypłaty (np. czy dostarczono mu określone w umowie protokoły)? "
Odpowiedź prawnika: Konstrukcja prawna usługi bankowej escrow
System escrow stanowi rodzaj usługi bankowej polegającej na otwarciu i prowadzeniu rachunku powierniczego, na którym gromadzone są środki służące do prowadzenia rozliczeń między kontrahentami. Jest to typ umowy nienazwanej, regulowanej w szczególności umową zawartą między stronami. Przy transakcji escrow dochodzi do zawarcia trójstronnej umowy pomiędzy kupującym, sprzedającym a neutralnym pośrednikiem. Rachunek escrow jest specjalnym rodzajem rachunku bankowego utworzonego na podstawie umowy między podmiotem A (powiernik) z bankiem, na który wpływają środki powierzone A przez inny podmiot B.
Art. 59 Prawa bankowego (Dz. U. z 2002 r., Nr 72 poz. 665) stanowi, że stronami umowy rachunku powierniczego są bank oraz posiadacz rachunku, czyli powiernik. Umowa o prowadzenie rachunku powierniczego określa warunki, jakie powinny być spełnione, aby środki pieniężne osób trzecich wpłacone na rachunek mogły być wypłacone posiadaczowi rachunku lub aby jego dyspozycje w zakresie wykorzystania tych środków mogły być zrealizowane. Powierzone środki mogą być wykorzystane w określonym celu lub w określony sposób. Posiadacz rachunku (powiernik) dysponuje powierzonymi środkami pieniężnymi we własnym imieniu, ale jest zobowiązany względem powierzającego do rozliczenia się ze sposobu wykorzystania tych środków, a także (z reguły) do zwrotu środków pieniężnych, które nie zostały wykorzystane w czasie trwania umowy powierniczej. Kwestie te powinny być przedmiotem ustaleń zawartych w umowie powierniczej (Bączyk Mirosław, Góral Lesław, Fojcik-Mastalska Eugenia (redakcja), Pisuliński Jerzy, Pyzioł Wojciech „Najnowsze wydanie: Prawo bankowe. Komentarz” Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis str. (wydanie V) ss. 840). Wydaje się, że jeśli nie doszłoby do zwrotu kwoty na na drodze polubownej, należałoby wytoczyć pozew o zapłatę.
Wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko posiadaczowi rachunku powierniczego nie powoduje, że środki zgromadzone na tym rachunku będą podlegać egzekucji. Taką możliwość wyłącza art. 59 ust. 4 Prawa bankowego.
W sytuacji ogłoszenia upadłości posiadacza rachunku powierniczego (powiernika) środki pieniężne znajdujące się na tym rachunku podlegają wyłączeniu z masy upadłości.
Bank kontroluje spełnienie przesłanek wykonania umowy, np. czy przedłożone dokumenty odpowiadają tym, które zostały określone w umowie. Oznacza to, że przekazanie przez Pana informacji bankowi o zrealizowaniu kolejnego etapu umowy (podpisanie protokołów itp.), daje mu prawo do wypłacenia powiernikowi umówionej wcześniej kwoty pieniężnej. Nie można oczywiście wyłączyć odpowiedzialności banku za ewentualne wyrządzenie szkody któremuś z kontrahentów.
Po dokonaniu wpłaty na konto powiernika wpłacający traci władztwo nad tymi środkami, a dysponowanie nimi przez powiernika będzie uzależnione od spełnienia wymagań określonych w umowie między stronami, co oznacza, że dopiero po pewnym czasie nabędzie on ich własność. Można uznać, że te środki będą znajdować się w depozycie bankowym. Podobnie sprawa wygląda co do kwestii ogłoszenia upadłości przez wpłacającego, te środki nie wchodziłyby w skład masy upadłości.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?