Kontrola podatkowa a udostępnianie dokumentów

Odpowiedź prawnika: Kontrola podatkowa a udostępnianie dokumentów

Zgodnie z art. 286 § 1 Ordynacji podatkowej, kontrolujący, w zakresie wynikającym z upoważnienia, są w szczególności uprawnieni do żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej; zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą.

Zatem kontrolujący – o ile prowadzą kontrolę np. w zakresie podatku dochodowego – mają prawo żądania bilingów potwierdzających, że telefon był wykorzystywany na cele działalności gospodarczej, a nie prywatne. Niedostarczenie bilingów będzie zapewne skutkowało zakwestionowaniem wydatków na telefon jako kosztów uzyskania przychodów, gdyż podatnik nie wykazał, iż wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów.

Kontrolujący mają również prawo żądać szczegółowych umów na usługi wykonywane przez podatnika, nawet jeżeli wszystkie są dokumentowane fakturami VAT. Przeanalizowanie umów ma służyć sprawdzeniu, czy podatnik prawidłowo wystawia faktury VAT, czy wszystkie przychody należne są uwidocznione na fakturach etc.

Odnośnie wglądu w szczegółowe operacje na koncie firmowym i osobistym należy zauważyć, iż zgodnie z art. 292 Ordynacji podatkowej w sprawach nieuregulowanych w art. 281-291 (dotyczących kontroli podatkowej) stosuje się odpowiednio przepisy art. 102 § 2 i 3, art. 135-138, art. 139 § 4, art. 140 § 2, art. 141 i art. 142 oraz przepisy rozdziałów 1, 2, 5, 6, 9-12, 14, 16, 22 oraz 23 działu IV.

Z mocy art. 182 Ordynacji podatkowej (mieszczącym się w dziale IV, rozdział 11), jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania podatkowego wynika potrzeba uzupełnienia tych dowodów lub ich porównania z informacjami pochodzącymi z banku, bank jest obowiązany na pisemne żądanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do sporządzenia i przekazania informacji dotyczących strony postępowania w zakresie:

1. posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;

2. posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków;

3. zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych;

4. nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi;

5. obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi.

Jak stanowi art. 183 Ordynacji podatkowej, z żądaniem sporządzenia i przekazania informacji, o których mowa w art. 182, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celnego może wystąpić po uprzednim wezwaniu do udzielenia informacji z tego zakresu albo do upoważnienia odpowiednio naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie tych informacji, a strona w wyznaczonym terminie:

1. nie udzieliła informacji;

2. nie upoważniła odpowiednio naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do wystąpienia do instytucji finansowych o przekazanie informacji;

3. udzieliła informacji, które wymagają uzupełnienia lub porównania z informacjami pochodzącymi z instytucji finansowej.

Zatem, jak wynika z powyższych przepisów, w toku prowadzonej kontroli podatkowej organ podatkowy ma prawo żądać od podatnika informacji m.in. co do posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków. Zatem jeśli wobec podatnika toczy się kontrola za dany rok, organ podatkowy może żądać od podatnika przedstawienia wyciągów bankowych za ten rok. Przepis nie ogranicza przy tym prawa organu podatkowego do żądania jedynie informacji o operacjach związanych z działalnością gospodarczą. Zatem organ podatkowy może żądać informacji o wszystkich operacjach na rachunku, w tym niezwiązanych z działalnością gospodarczą. W sytuacji gdy podatnik nie udzieli żądanych informacji (nie przekaże wyciągów), organ podatkowy może uzyskać je bezpośrednio z banku.