Konwersja wierzytelności na pokrycie udziału

Odpowiedź prawnika: Konwersja wierzytelności na pokrycie udziału

Zgodnie z art. 14 kodeksu spółek handlowych przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług. Wierzytelność wspólnika albo akcjonariusza z tytułu pożyczki udzielonej spółce kapitałowej uważa się za jego wkład do spółki, ale tylko w przypadku ogłoszenia jej upadłości w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy pożyczki. Jest to przepis regulujący sytuację szczególną. Natomiast przepis, do którego należałoby się w tym przypadku odwołać, zawarty jest w paragrafie 4 tego artykułu. Zgodnie z nim wspólnik i akcjonariusz nie może potrącać swoich wierzytelności wobec spółki kapitałowej z wierzytelnością spółki względem wspólnika z tytułu należnej wpłaty na poczet udziałów albo akcji. Nie wyłącza to potrącenia umownego. Przepis ten budzi kontrowersje i jest podstawą różnych poglądów w doktrynie.

Z tego przepisu wynika zakaz potrącania tej wierzytelności na podstawie art. 498 kc (potrącenie). Wynika on z zasady ochrony kapitału zakładowego spółki – z koniecznością zagwarantowania realnego pokrycia kapitału. Jako konstrukcję prawną konwersji wskazuje się na ogół umowne potrącenie. Takie potrącenie może dotyczyć sytuacji, gdy udział w spółce ma zostać pokryty wkładem pieniężnym. Nie dochodzi tu do zmiany charakteru wkładu na wkład niepieniężny (aport). Jest to po prostu sposób na wykonanie zobowiązania pieniężnego.

Kolejne kontrowersje budzi możliwość zawarcia wspomnianej umowy (potrącenia umownego) w przypadku wierzytelności jeszcze nie wymagalnych. Spotkać można w doktrynie dwa przeciwne poglądy, a naszym zdaniem z uwagi na bezpieczeństwo obrotu i ochronę kapitału, należałoby przyjąć, że wierzytelność musi być wymagalna.