Zgodnie z ustawą, o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie mają prawo:  

1. osoby objęte powszechnym - obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, zwane dalej „ubezpieczonymi”,  

2. inne, niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy o pomocy społecznej (czyli gdy ich dochód nie przekracza 461 zł dla osoby samotnie gospodarującej lub 316 zł jeżeli ta osoba jest w rodzinie), co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 tej ustawy (czyli nie dokonano stwierdzenia przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania świadczeń - na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych - zwane dalej „świadczeniobiorcami”. Dokumentem potwierdzającym prawo do świadczeń opieki zdrowotnej tego świadczeniobiorcy jest decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy, potwierdzająca to prawo. Decyzję tą wydaje się po weryfikacji tej osoby.

Ubezpieczeniu podlegają również członkowie rodzin osób ubezpieczonych, przy czym przez członka rodziny ta ustawa rozumie tylko:

• dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko przysposobione, wnuka albo dziecko obce, dla którego ustanowiono opiekę, albo dziecko obce w ramach rodziny zastępczej, do ukończenia przez nie 18 lat, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26 lat, natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi - bez ograniczenia wieku,  

• małżonka,  

• wstępnych pozostających z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym;  

W opisywanej sytuacji (choć zastrzegamy, że nie znamy całego stanu faktycznego), wydaje się jednak, że prościej jest zarejestrować się w powiatowym urzędzie pracy lub postarać się o zasiłek z pomocy społecznej.

Zgodnie bowiem z omawianą ustawą, ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają zarówno bezrobotni niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu jak również osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego uważa się za spełniony po zgłoszeniu osoby podlegającej temu obowiązkowi do Funduszu przez powiatowy urząd pracy lub ośrodek pomocy społecznej oraz opłaceniu składki w terminie i na zasadach określonych w ustawie. Składkę opłaca za bezrobotnych niepobierających zasiłku właściwy urząd pracy, a za osoby zgłoszone do OPS - opłaca ośrodek pomocy społecznej. Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego po zgłoszeniu do Funduszu uzyskuje prawo do świadczeń opieki zdrowotnej.

Osoba niewymieniona w ustawie może ubezpieczyć się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Funduszu, jeżeli ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Kwestie te omawia artykuł Czy mogę dobrowolnie ubezpieczyć się w NFZ?. Informacje na temat tego, czy jest Pan ubezpieczony, można uzyskać w Narodowym Funduszu Zdrowia.