Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Odpowiedź - aktualny stan prawny
Przepisy regulujące zatrudnianie młodocianych pracowników w celu przygotowania zawodowego nie wymagają, aby sam pracodawca posiadał określone kwalifikacje. Wystarczy, że osoby prowadzące praktyczną naukę zawodu spełniają wymogi kwalifikacyjne określone w obowiązujących przepisach.
Podstawy prawne
Kwestie przygotowania zawodowego młodocianych regulują następujące akty prawne:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 1996 r. Nr 60, poz. 278 ze zm., ostatnia zmiana: Dz.U. z 2024 r. poz. 322)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz.U. z 2019 r. poz. 391)
Ważne!
Kwalifikacje zawodowe i pedagogiczne muszą posiadać osoby faktycznie prowadzące przygotowanie zawodowe młodocianego, a nie sam pracodawca będący właścicielem firmy.
Kto może prowadzić przygotowanie zawodowe młodocianych?
Zgodnie z § 2 rozporządzenia z 1996 r., przygotowanie zawodowe młodocianych może prowadzić:
- sam pracodawca
- osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy
- osoba zatrudniona u pracodawcy
Wszystkie wymienione osoby muszą posiadać kwalifikacje wymagane od instruktorów praktycznej nauki zawodu, określone w przepisach dotyczących praktycznej nauki zawodu.
Uwaga dla pracodawców
Jeżeli przygotowanie zawodowe młodocianych prowadzą w Twoim imieniu uprawnieni do tego pracownicy, Ty jako pracodawca nie musisz posiadać wymaganych kwalifikacji. Wystarczy, że posiadają je Twoi pracownicy-instruktorzy.
Wymagane kwalifikacje instruktorów praktycznej nauki zawodu
Od 1 września 2019 r. obowiązują nowe, bardziej elastyczne wymagania dotyczące kwalifikacji instruktorów. Przepisy te zostały wprowadzone, aby ułatwić pracodawcom organizację praktycznej nauki zawodu.
1. Przygotowanie pedagogiczne
Instruktor praktycznej nauki zawodu musi posiadać co najmniej jeden z poniższych dokumentów potwierdzających przygotowanie pedagogiczne:
Opcja 1: Kurs pedagogiczny dla instruktorów (nowy standard)
Ukończony kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu o łącznym wymiarze 48 godzin, przygotowany zgodnie z ramowym programem określonym w załączniku do rozporządzenia z 2019 r. i zatwierdzony przez kuratora oświaty.
Opcja 2: Kurs pedagogiczny (stary standard)
Ukończony kurs pedagogiczny zatwierdzony przez kuratora oświaty, obejmujący łącznie co najmniej 70 godzin zajęć z psychologii, pedagogiki i metodyki oraz 10 godzin praktyki metodycznej.
Opcja 3: Historyczny kurs pedagogiczny
Ukończony przed dniem 6 stycznia 1993 r. kurs pedagogiczny uprawniający do pełnienia funkcji instruktora praktycznej nauki zawodu.
Opcja 4: Przygotowanie pedagogiczne wymagane od nauczycieli
Przygotowanie pedagogiczne spełniające wymogi określone w przepisach dotyczących nauczycieli.
Opcja 5: Kwalifikacje nauczyciela praktycznej nauki zawodu
Pełne kwalifikacje wymagane od nauczycieli praktycznej nauki zawodu, określone w odrębnych przepisach.
2. Kwalifikacje zawodowe instruktora
Oprócz przygotowania pedagogicznego, instruktor musi również posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Najkorzystniejszą opcją jest posiadanie tytułu mistrza w zawodzie, którego będzie nauczać, lub w zawodzie wchodzącym w zakres nauczanego zawodu.
Instruktor z tytułem mistrza
Wymagania:
- Tytuł mistrza w nauczanym zawodzie lub w zawodzie wchodzącym w jego zakres
- Przygotowanie pedagogiczne (jedna z 5 opcji opisanych powyżej)
Instruktor bez tytułu mistrza
Wymagania (jedna z opcji):
- Wykształcenie średnie zawodowe w zawodzie pokrewnym + min. 3 lata stażu pracy
- Liceum zawodowe + tytuł robotnika wykwalifikowanego + min. 4 lata stażu
- Wykształcenie średnie ogólne + tytuł robotnika wykwalifikowanego + min. 6 lat stażu
- Wykształcenie wyższe na odpowiednim kierunku + min. 3 lata stażu
- Wykształcenie wyższe na innym kierunku + min. 6 lat stażu
We wszystkich przypadkach wymagane jest także przygotowanie pedagogiczne.
Praktyczne wskazówki dla pracodawców-rzemieślników
Jeśli jesteś rzemieślnikiem i chcesz zatrudnić młodocianego pracownika w celu nauki zawodu, postępuj zgodnie z poniższymi krokami:
Krok 1: Sprawdź swoje kwalifikacje zawodowe
Upewnij się, że posiadasz tytuł mistrza w zawodzie, którego będziesz nauczać. Jeśli nie posiadasz tytułu mistrza, sprawdź czy spełniasz alternatywne wymagania dotyczące wykształcenia i stażu pracy.
Krok 2: Uzyskaj przygotowanie pedagogiczne
Jeżeli nie posiadasz przygotowania pedagogicznego, zapisz się na kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu (48 godzin). Kurs musi być zatwierdzony przez kuratora oświaty.
Krok 3: Zawrzyj umowę z młodocianym
Po spełnieniu wymagań kwalifikacyjnych możesz zawrzeć z młodocianym pracownikiem umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. Umowa musi być zawarta na piśmie.
Krok 4: Nawiąż współpracę ze szkołą
Skontaktuj się z branżową szkołą I stopnia, do której będzie uczęszczał młodociany, i ustal szczegóły współpracy w zakresie realizacji programu nauczania.
Czy możesz zatrudnić młodocianego bez odpowiednich kwalifikacji?
Tak, pod warunkiem że wyznaczysz do prowadzenia praktycznej nauki zawodu pracownika posiadającego wymagane kwalifikacje zawodowe i pedagogiczne. Ty jako właściciel firmy nie musisz wówczas posiadać tych kwalifikacji osobiście.
Podsumowanie
Zatrudniając młodocianego pracownika w celu przygotowania zawodowego należy pamiętać, że kluczowe są kwalifikacje osób faktycznie prowadzących naukę zawodu, a nie samego właściciela firmy. Instruktor praktycznej nauki zawodu musi posiadać zarówno odpowiednie kwalifikacje zawodowe (najlepiej tytuł mistrza), jak i przygotowanie pedagogiczne potwierdzone ukończeniem kursu pedagogicznego lub innymi równoważnymi dokumentami.