Mandat na podstawie fotoradaru a egzekucja

Odpowiedź prawnika: Mandat na podstawie fotoradaru a egzekucja

W postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę co do zasady w wysokości do 500 złotych. W tymże postępowaniu funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego (np. policjant) może ją nałożyć jedynie, gdy:

1. schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku (np. radar ręczny) lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,

2. stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego (np. fotoradar) lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu

- w tym także, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbędnym zakresie czynności wyjaśniających, podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia. Nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 14 dni od daty ujawnienia czynu w wypadku, o którym mowa w pkt 1, i 30 dni w wypadku, o którym mowa w pkt 2.

Sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego. Funkcjonariusz nakładający grzywnę obowiązany jest określić jej wysokość, wykroczenie zarzucone sprawcy oraz poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy. Jeśli tak nie było to można kwestionować mandat tylko i wyłącznie w drodze wznowienia postępowania a nie zaskarżenia do sądu (o czym niżej). Mandat powinien zawierać pouczenie o obowiązku uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu oraz o skutkach nieuiszczenia grzywny w terminie. Staje się on prawomocny z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.

Prawomocny mandat karny należy uchylić, jeżeli dany czyn, za który nałożono nim grzywnę, w ogóle nie stanowi czynu zabronionego jako wykroczenie. Nie może być prawomocny mandat uchylony w żadnym innym przypadku. Bowiem zgoda sprawcy wykroczenia na poddanie się karze w postępowaniu mandatowym - przyjęcie w związku z tym mandatu karnego - jest jednoznaczna z rezygnacją nie tylko z prawa do rozpoznania sprawy przez sąd, lecz także z rezygnacją z prawa do zaskarżenia mandatu karnego. Kwestionowanie mandatu jest tylko możliwe w drodze wznowienia postępowania.

Obecnie obowiązujące przepisy dopuszczają możliwość używania przez uprawnione podmioty tzw. fotoradarów. Ideą działania tego sprzętu jest, jak powszechnie wiadomo, zarejestrowanie w formie zdjęcia sprawcy wykroczenia, a nie pojazdu którym porusza się sprawca.

Mandat karny za wykroczenie zarejestrowane fotoradarem można wystawić do 14 dni od daty zarejestrowania wykroczenia. Podjęcie czynności wyjaśniających niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia, to podjęcie tych czynności np. niezwłocznie po obejrzeniu zdjęć zarejestrowanych przez  fotoradar. Powszechnie przyjmuje się, że datą ujawnienia czynu zarejestrowanego przez fotoradar jest data odczytania zarejestrowanego obrazu.  Zatem stwierdzenie wykroczenia za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego może polegać zarówno na ujawnieniu wykroczenia przy pomocy takiego urządzenia w razie użycia go np. w czasie kontroli na drodze, a więc w sytuacji, gdy istnieje bezpośredni kontakt ze sprawcą wykroczenia, jak i wówczas, gdy wykroczenie zostanie np. tylko zarejestrowane przez takie urządzenie (np. przez fotoradar), a ustalenie, kto jest sprawcą wykroczenia, wymaga przeprowadzenia czynności wyjaśniających.

W trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, chodzi o ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 229 poz. 1954 ze zmianami) ściąganiu podlega grzywna nałożona kredytowanym mandatem karnym. Jednym z organów egzekucyjnych w tym postępowaniu jest Urząd Skarbowy. Naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, do zabezpieczania takich należności. Organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego przez przesłanie do banku, a jeżeli bank posiada oddziały - do właściwego oddziału, zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego z rachunku bankowego do wysokości egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia w terminie dochodzonej wierzytelności oraz kosztami egzekucyjnymi. Organ egzekucyjny jednocześnie wzywa bank, aby bez zgody organu egzekucyjnego nie dokonywał wypłat z rachunku bankowego do wysokości zajętej wierzytelności, lecz bezzwłocznie przekazał zajętą kwotę organowi egzekucyjnemu na pokrycie egzekwowanej należności albo zawiadomił organ egzekucyjny, w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, o przeszkodzie w dokonaniu wpłaty. Zatem zajęciu ulega kwota do wysokości egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia w terminie dochodzonej wierzytelności oraz kosztami egzekucyjnymi. Podstawą są przepisy (art. 80 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz art. 100 ustawy kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia).