Nadgodziny i praca w systemie weekendowym

18.5.2005

Pytanie:

"Na umowie o pracę powinna być zawarta klauzula informująca, od której godziny przepracowanej w ciągu tygodnia zaczynają być naliczane nadgodziny. Czy w wypadku umowy zawartej na 3/4 etatu, czyli 30 godzin tygodniowo, mogą one być naliczane po przepracowaniu np. 50 godziny w danym tygodniu? Jak powinny być zatem naliczane do wypłaty te godziny przed ustaloną 50, czyli 20 przepracowanych nadgodzin? Jaka jest definicja weekendu w przepisie mówiącym o pracy weekendowej - czy jest to cały piątek, sobota i niedziela, czy też piątek od którejś godziny traktowanej zwyczajowo jako początek weekendu np. 15? Jak wygląda kwestia ustalenia wymiaru pracy takiego pracownika? Czy można wpisać mu w umowę ilość godzin pracy tygodniowo? Ponadto, chcielibyśmy także, aby taki pracownik przychodził do pracy w dni zwyczajowo wolne, jeśli w ten dzień będzie otwarte jego miejsce pracy (sklep na galerii w hipermarkecie - władze marketu decydują o dniach, w których jest on czynny lub zamknięty, a właściciele sklepów są zobowiązani do dostosowania się) np. 15 sierpnia, który prawdopodobnie będzie pracujący. Ponieważ jest to dzień w tym roku nieprzypadający w weekend, jak będzie on traktowany dla pracownika weekendowego - czy jako nadgodziny - jeśli tak, to w jakim wymiarze płatne? Z drugiej strony - jeżeli pracownik weekendowy będzie pracował także w soboty, w które wypada święto (o ile dobrze rozumiem, to nie obowiązuje go regulacja mówiąca o tym, iż za taką sobotę należy się dzień wolny), to czy pracownikom "zwykłym", którzy w owe dni pracować nie będą przysługuje przepisowy dzień wolny w innym dniu tygodnia?"

Odpowiedź prawnika: Nadgodziny i praca w systemie weekendowym

Pracą w godzinach nadliczbowych jest zgodnie z kodeksem pracy praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. Należy zatem uznać, iż pracą "nadliczbową" jest także praca przekraczająca wyznaczoną pracownikowi normę czasu pracy niższą niż 8 godzin na dobę lub przeciętnie 40 godzin na tydzień.

Modyfikacja pojęcia pracy nadliczbowej jest szczególnie ważna w tych systemach i rozkładach czasu pracy, które dopuszczają stosowanie normy dobowej dłuższej niż 8 godzin, w których wydłużenie tej normy w niektórych dniach okresu rozliczeniowego równoważone jest skróceniem dobowego wymiaru czasu pracy poniżej 8 godzin w innych dniach tego okresu. W poprzednim stanie prawnym praca ponad dobowy wymiar czasu pracy niższy niż 8 godzin, jeżeli nie przekraczała tej liczby, była pracą ponadwymiarową, a nie nadliczbową i przysługiwało za nią tylko normalne wynagrodzenie bez dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.

W celu usunięcia wszelkich wątpliwości analizowany przepis stanowi wyraźnie, iż w systemach i rozkładach czasu pracy dopuszczających wydłużenie dobowej normy ponad 8 godzin, pracą nadliczbową jest praca przekraczająca w danym dniu wydłużony, dobowy wymiar czasu pracy.

Dotychczasowe ustalenia można zobrazować następującym przykładem: jeżeli dla pracownika zatrudnionego w równoważnym czasie pracy określono rozkład czasu pracy przewidujący przemiennie w poszczególnych dniach pracę po 12 i 4 godziny na dobę, pracą w godzinach nadliczbowych będzie praca przekraczająca odpowiednio 12 i 4 godziny na dobę. Przy ¾ etatu praca w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad 30 godzin tygodniowo.

Artykuł 144 kodeksu pracy normuje system czasu tzw. pracy weekendowej, czyli pracy świadczonej tylko w piątki, soboty, niedziele oraz święta przypadające w innym dniu niż niedziela. Jest to kolejna odmiana równoważnego czasu pracy, dopuszczająca wydłużenie dobowej normy czasu pracy do 12 godzin, przy zachowaniu przeciętnej czterdziestogodzinnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym miesiąca. W omawianym systemie pracownik musi być zatrudniany w ściśle określonych dniach.

W omawianym systemie czasu pracy tygodniowa norma czasu pracy jest niższa niż czterdzieści godzin. W konsekwencji uznać należy, że pracownicy są zatrudniani w ramach weekendowego systemu czasu pracy w niepełnym wymiarze. Dopuszczalne jest określenie godzin pracy. Ustalenie systemu czasu pracy weekendowej następuje na pisemny wniosek pracownika.

Nie ma jakiejś godziny wyznaczającej początek weekendu. Praca w systemie weekendowym jest świadczona w piątek od 00:01, sobotę i niedzielę oraz święta.

System pracy weekendowej dopuszcza pracę w niedziele i święta przypadające w innym dniu niż niedziela w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta przypadające w innym dniu niż niedziela – np. sobota. Za to święto pracownik otrzymuje normalne wynagrodzenie.

Pracownicy za święto przypadające w sobotę mają prawo do dnia wolnego, który nie przysługuje pracownikowi zatrudnionemu w systemie pracy weekendowej.

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?

Masz inne pytanie do prawnika?

Komentarze

Beata 2013-12-02 11:37:23
Pracuję na pełny etat, tj. przez 5 dni w tygodniu po 8 godzin. Dodatkowo pracuję co drugi tydzień w soboty po 8 godzin. Czy pracodawca może zapłacić mi za wszystkie przepracowane soboty, czy powinnam otrzymać za nie dzień wolny?

Czytaj także

Jak wynagrodzić pracownika za godziny nadliczbowe?

Praca zmianowa

Zasady świadczenia pracy w porze nocnej, niedziele i święta

Systemy wynagradzania

Systemy czasu pracy

Praca w upale

Ochrona młodzieży w miejscu pracy (według dyrektywy UE)

Jak prawo chroni wzrok pracowników?

Czas pracy nauczyciela

Pytania i odpowiedzi

Dodatek za nadgodziny po rozwiązaniu umowy o pracę

Pytanie: "Pracownik A od 1.06.2003 do 31.07.2007 roku pracował jako dozorca w pełnym wymiarze czasu pracy oraz w godzinach nadliczbowych. Zostało mu wypłacone wynagrodzenie za przepracowane godziny pracy w/g stawki podstawowej, bez dodatku za nadgodziny, nocne i święta. Pracownik A od roku pracuje już u innego pracodawcy i dowiedział się o kontroli PIP u swojego byłego pracodawcy w 11.2008 r., która to kontrola wykazała i nakazała wypłatę takich nadgodzin, nocnych i świątecznych u innego pracownika (...)"

Wynagrodzenie ze prace w weekendy za praca sezonowa

Pytanie: "Byłem zatrudniony sezonowo na czas trwania kampanii cukrowniczej. Pracowałem w systemie zmianowym (12 na 24 godziny) również w soboty i niedziele. Po zakończeniu kampanii okazało się, że czas trwania mojej umowy został sztucznie przedłużony o ilość dni, jakie pracowałem w soboty i niedziele. Za te dni otrzymałem wynagrodzenie wg normalnej stawki (nie świątecznej). Czy stawka za pracę w dni wolne od pracy (czyli soboty i niedziele) jest taka sama jak w dni powszednie? Czy mój pracodawca (...)"

Brak przerwy a nadgodziny

Pytanie: "Kodeks pracy przewiduje 15 min. przerwy jeżeli pracuje się w systemie powyżej 6 godzin pracy i prawdopodobnie 30 min. jeżeli pracuje się w systemie 12 godzin. Jak rozumiem przerwy te są płatne i wliczane do czasu pracy. Mój pracodawca w ciągu 4 lat "zapominał" o jakiejkolwiek przerwie tłumacząc to dobrem firmy, w której pracuję. Czy niewykorzystane przerwy mogą być zsumowane i wliczone do np. nadgodzin? Czy mam prawo wystąpić o oddanie niewykorzystanych przerw np. w dniach wolnych (...)"

Podstawa do obliczenia dodatku za nadgodziny

Pytanie: "Dowiedziałem się z doniesień prasowych, iż wynagrodzenie i dodatki za nadgodziny ustala się od pensji faktycznie otrzymywanej. Ten wariant ustalania wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych jest potwierdzony przez Sąd Najwyższy. Czy prawidłowo obliczone wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych jest obliczane od wynagrodzenia zasadniczego wraz z dodatkiem za wysługę lat i innymi dodatkami np. dodatkiem funkcyjnym itp.?"

Umowa cywilnoprawna a wynagrodzenie za nadgodziny

Pytanie: "Czy osoba zatrudniona na umowę cywilnoprawną ma prawo do wynagrodzenia za nadgodziny? "

Szkolenie poza godzinami pracy

Pytanie: "Zostałem skierowany przez pracodawcę na szkolenie, które będzie się odbywać od 8 do 14. Następnie będę pracować na drugiej zmianie od 14 do 22. W sumie daje to 14 godzin, a dzień pracy może być przedłużony maksymalnie do 12 godzin. Czy należą mi się nadgodziny czy wcześniejsze wyjście z pracy? (pracuje w normalnym trzyzmianowym systemie)."

Wynagrodzenie dyrektora za nadgodziny

Pytanie: "Czy pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku dyrektora w przypadku pracy ponad czas pracy obowiązujący w firmie przysługuje wypłata z tytułu nadgodzin? "

Godziny nadliczbowe w razie choroby pracownika

Pytanie: "W grudniu 2008r. pracownicy zatrudnieni przy pilnowaniu mienia i osób (portierzy) w równoważnym systemie czasu pracy będą pracować w godzinach nadliczbowych, które wynikną w związku z chorobą jednego portiera. Każdy pracownik przepracuje o około 44 h więcej. Portierzy wykonują dyżury w godzinach od 7:00-19:00 i od 19:00 do 7:00. Ponieważ pracodawca wie, że pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim do 14.01.2009r. to plan pracy dla pozostałych portierów przygotował na grudzień (...)"

Przedawnienie roszczeń pracownika

Pytanie: "Czy pracownik na delegacji poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy i miejscem zamieszkania pracownika, przebywający na niej kilka dni, może wliczyć czas spędzony po wykonaniu pracy (po 8 godzinach) np: odpoczynek w hotelu jako czas pracy (nadgodziny) gdyż nie jako pozostaje ciągle do dyspozycji pracodawcy? Jak wykazać nadgodziny które pracownik wykonał na delegacji i nie jest prowadzona ewidencja czasu pracy, lista obecności itp.? Czy pracownik może domagać się (...)"

Praca w systemie D2D

Pytanie: "Kiedy wykonuje pracę pracownik, sprzedający produkty w systemie D2D (door to door)? "

System pracy weekendowo-świątecznej

Pytanie: "Jak wynagradzać pracowników zatrudnionych w systemie pracy weekendowo-świątecznej (na podstawie art. 144 K.P.) oraz czy ewentualnie należałoby wypłacać dodatki za przepracowane niedziele i święta oraz za dni wolne od pracy?"

Wolne dni w zamian za nadgodziny

Pytanie: "W jakich sytuacjach pracodawca może za godziny nadliczbowe przepracowane od poniedziałku do piątku zamiast wypłaty wynagrodzenia udzielać pracownikowi wolnych dni lub godzin?"

Nielimitowane nadgodziny

Pytanie: "Maszynista PKP pracuje w systemie równoważnego czasu pracy wg ustalonego harmonogramu. Zdarza się, że zachodzą okoliczności (awaria lokomotywy, powalone drzewa na tory lub wypadek z człowiekiem), w wyniku których dochodzi do przekroczenia harmonogramowego czasu pracy pracownika - nie rzadko powyżej 12 godzin. Czy ten przekroczony czas wlicza się do rocznego limitu 150 godzin nadliczbowych czy jak twierdzi pracodawca, są to godziny nadliczbowe do zapłaty, ale nie wlicza się ich do rocznego (...)"

Porozumienie zmieniające

Pytanie: "Zatrudniam pracownika w podstawowym systemie czasu pracy na umowę o pracę. W umowie o pracę nie zapisałem w jakim systemie czasu pracy pracownik jest zatrudniony. Podałem pracownikowi na piśmie w informacji art. 29 par. 3 k.p., że obowiązuje go praca w podstawowym systemie czasu pracy. Od 1 marca z uwagi na potrzebę pracodawcy chciałbym zatrudnić tego pracownika w równoważnym systemie czasu pracy. Nie obowiązuje u mnie w firmie żaden układ zbiorowy pracy oraz regulamin pracy. Zatrudniam (...)"

Szkolenie bhp w dniu wolnym od pracy

Pytanie: "W dniu dzisiejszym od godziny 8:00 do godziny 11:30 pracodawca zorganizował dla grupy pracowników pilnujących (portierów) szkolenie bhp i przeciwpożarowe. Portierzy zatrudnieni są w równoważnym systemie czasu pracy. Obowiązuje ich miesięczny okres rozliczeniowy. Dobowa norma czasu pracy wynosi 12 godzin. Niekiedy, w zależności od ilości dni roboczych w danym miesiącu wykonują pracę po 12h, 8h oraz 4h na dobę. Tylko dwóch portierów w dniu szkolenia miało w grafiku zaplanowaną (...)"