Obrót podróbkami a odpowiedzialność karna

Odpowiedź prawnika: Obrót podróbkami a odpowiedzialność karna

Ustawa prawo własności przemysłowej posługuje się pojęciem „produktu oznaczonego podrobionym znakiem towarowym”. Definicja normatywna pojęcia „podrobionego znaku towarowego” jest natomiast zawarta jest w art. 120 wymienionej ustawy i przedstawia się następująco: rozumie się przez to użyte bezprawnie znaki identyczne lub takie, które nie mogą być odróżnione w zwykłych warunkach obrotu od znaków zarejestrowanych, dla towarów objętych prawem ochronnym;

W granicach pojęcia znaku podrobionego mieści się wobec tego nie tylko posłużenie się reprodukcją (znak identyczny z zarejestrowanym), lecz także imitacją (znak, który nie może być odróżniony w zwykłych warunkach obrotu od znaku zarejestrowanego). Handel produktami oznaczonymi podrobionymi znakami towarowymi penalizują przepisy wspomnianej wyżej ustawy, a konkretnie jej art. 305: art. 305. 1. Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie. 3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

Jak widać, poszczególne ustępy powołanego przepisu odnoszą się do różnych sytuacji. Jeśli ktoś stale handluje produktami oznaczonymi podrobionymi znakami towarowymi (a o taką sytuację chodzi w przykładzie), popełnia czyn zabroniony w postaci kwalifikowanej, czyli zagrożonej surowszą karą. Podobnie w wypadku, gdy w grę wchodzi obrót towarem o znacznej wartości. Zgodnie z art. 115 kodeksu karnego: Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotych.

Zatem podrobienie cudzego znaku towarowego traktowane jest jako czyn zabroniony i z tej racji zagrożone odpowiedzialnością karną. Towar oznaczony podrobionymi znakami towarowymi, w razie skazania sprawcy, podlega - obligatoryjnie (w przypadku popełnienia czynu w postaci kwalifikowanej – czyli handlu stanowiącego stałe źródło dochodu lub obrotu produktami o znacznej wartości) lub może podlegać (w przypadku, gdy w grę wchodzi postać czynu określona w punkcie 1 lub 2 art. 305) przepadkowi.

Art. 306. 1. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 3 sąd orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa; jeżeli takie materiały, narzędzia albo środki techniczne nie były własnością sprawcy, sąd może orzec ich przepadek na rzecz Skarbu Państwa. 2. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 1 i 2, sąd może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie były własnością sprawcy.
Dodatkową środkiem, gwarantującym wyeliminowanie towaru oznaczonego podrobionym znakiem towarowym z obrotu, jest obligatoryjne komisyjne zniszczenie lub zatrzymanie w aktach sprawy towaru, którego przepadek orzeczono. Podstawę stanowi art. 306 ust. 3 ustawy prawo własności przemysłowej, który stanowi, że: W razie orzeczenia przepadku, o którym mowa w ust. 1 lub 2, art. 195 Kodeksu karnego wykonawczego stosuje się odpowiednio niezależnie od wartości towarów, których przepadek orzeczono. [art. 195 kkw przewiduje zniszczenie lub zatrzymanie w aktach sprawy przedmiotów, których przepadek orzeczono, a ich wartość jest nieznaczna].

Dodatkowo, właściciel znaku towarowego, który uległ podrobieniu, ma status pokrzywdzonego popełnionym czynem zabronionym. „Łagodniejsze” postaci przestępstwa z art. 305 (tj. określone w ust.1 i 2) ustawy prawo własności przemysłowej podlegają ściganiu wyłącznie na jego wniosek. Inaczej ma się sprawa z postacią kwalifikowaną czynu zabronionego, czyli obrotem spełniającym cechy określone w art. 305 ust. 3, która jest ścigana z urzędu.

Pokrzywdzony może domagać się naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody (polegającej np. na obniżeniu prestiżu marki, zmniejszeniu potencjalnych dochodów ze sprzedaży produktów oryginalnych) w drodze odrębnego powództwa cywilnego lub wystąpić z takim żądaniem w procesie karnym. Sąd karny może orzec wobec skazanego obowiązek naprawienia szkody w całości lub w części albo orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego. Wysokość nawiązki może wynieść maksymalnie 100 tys. PLN. Wysokość szkody trzeba jednak każdorazowo udowodnić, podobnie jak związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy czynem zabronionym a powstaniem szkody.