Odprawa rentowa dla pracownika samorządowego

21.12.2010

Pytanie:

"Zakład Wodociągów i Kanalizacji jest gminnym zakładem budżetowym. Zatrudniony w nim pracownik korzystał z zasiłku chorobowego (182 dni). Po jego wyczerpaniu nie uzyskał świadczenia rehabilitacyjnego i rozwiązano z nim umowę o pracę w trybie art. 53 KP w dniu 12.03.2010r. Obecnie do Zakładu pracy zgłosiła się wdowa po zmarłym w sierpniu 2010 r. pracowniku i zażądała wypłaty odprawy rentowej po zmarłym renciście. W ocenie Zakładu stosunek pracy w/w pracownika został rozwiązany przed złożeniem wniosku o rentę przez byłego pracownika we własnym zakresie, pracodawca nie był stroną w postępowaniu o przyznanie renty i nie składał wniosku w imieniu byłego pracownika. W związku z tym Zakład nie został powiadomiony o przyznaniu byłemu pracownikowi renty inwalidzkiej. Zakład nie miał takiej wiedzy, dlatego też nie miał podstaw do wypłaty takiego świadczenia. Obecnie już taką wiedzę posiadamy, gdyż wdowa przyniosła decyzję ZUS o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy. Biorąc pod uwagę, § 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych ( Dz. U. Nr 50 poz. 398 ) Cyt. \"Jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy jest wypłacana w dniu ustania stosunku pracy\". oraz Art. 36 ust. 2 Ustawy o pracownikach samorządowych( Dz. U. Nr 223 poz.,1458) , stoimy na stanowisku ,że pracownik nie mógł nabyć prawa do tej odprawy, gdyż nie został zwolniony z tytułu przejścia na rentę, tylko uzyskał tę decyzję dużo później, ale z datą wsteczną od 12.03.2010r. o czym Zakład Wodociągów i Kanalizacji nie został poinformowany, ani przez ZUS ani przez zainteresowanego. Czy w tej sytuacji istnieje związek między ustaniem stosunku pracy i nabyciem renty z tytułu niezdolności do pracy? "

Odpowiedź prawnika: Odprawa rentowa dla pracownika samorządowego

Odprawa emerytalno-rentowa przysługuje od pracodawcy wszystkim pracownikom, a więc osobom świadczącym pracę na podstawie stosunku pracy. Kwestia wypłaty tego świadczenia unormowana jest w Kodeksie pracy, k.p. a następnie korzystniej uregulowana (w odniesieniu do jego wysokości) w przepisach branżowych (w tym wypadku w Ustawie o pracownikach samorządowych, u.p.s. oraz przedmiotowym rozporządzeniu płacowym). Regulacja obecnego art. 36 u.p.s., w zakresie jednorazowej odprawy w związku z przejściem na rentę, jest analogiczna do art. 21 u.p.s. z 2001 roku. Na kanwie tamtej regulacji, Sąd Najwyższy stwierdził, że: pracownik samorządowy nabywa prawo do odprawy pieniężnej przy przechodzeniu na rentę, co oznacza, że do nabycia tego prawa wystarczające jest przejście na emeryturę pozostające w związku czasowym z ustaniem zatrudnienia (I PKN 172/2000). Istotne jest ustalenie charakteru związku pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na rentę lub emeryturę, albowiem ustawodawca go nie precyzuje. Przyjmuje się, że ów związek nie wyczerpuje się w związku przyczynowym, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje z powodu przejścia pracownika na emeryturę lub rentę. Nie wyczerpuje się on także w związku czasowym, gdy rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do emerytury lub renty (tak Jacek Skoczyński [w:] Raczkowski Michał, Gersdorf Małgorzata, Rączka Krzysztof, Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2010 rok). Omawiany związek może mieć także charakter funkcjonalny, gdy rozwiązanie stosunku pracy następuje przed ustaleniem prawa do danego świadczenia z ubezpieczenia społecznego, a przyznanie pracownikowi prawa do tego świadczenia jest następstwem okoliczności, które miały miejsce przed rozwiązaniem stosunku pracy (por. B. Wagner, Kodeks pracy. Komentarz, 2009, s. 550). W uchwale Sądu Najwyższego z 7 stycznia 2000 r. (III ZP 18/99, LexPolonica nr 343925) stwierdzono, że "(...)pracownikowi, który przeszedł na rentę inwalidzką (rentę z tytułu niezdolności do pracy) po rozwiązaniu się umowy o pracę na czas określony, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna gdy pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia i prowadzącej, po nieprzerwanym okresie pobierania zasiłku chorobowego, do przyznania mu renty" (por. także uchwałę SN z 4 czerwca 1991 r., I PZP 17/91).

Jeżeli więc niezdolność do pracy będąca podstawą przyznania renty powstała w czasie trwania stosunku pracy, a następnie rozwiązano z nim stosunek pracy nie z jego winy – pracownik nabywa prawo do świadczenia. Przesłanką nabycia prawa do odprawy emerytalno-rentowej w pierwszej kolejności jest bowiem spełnienie przez pracownika wymogów niezbędnych do nabycia prawa do renty lub emerytury, następnie musi dojść do ustania stosunku pracy i wreszcie musi istnieć związek między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na rentę lub emeryturę - sama decyzja właściwego organu instytucji ubezpieczeniowej o przyznaniu pracownikowi jednego z tych świadczeń może zapaść zarówno przed, jak i po rozwiązaniu stosunku pracy. W zasadzie nabycie prawa do odprawy wyłącza jedynie dalsze zatrudnienie pracownika po przyznaniu renty (por. Wyrok SN z 13 września 1988 r., I PRN 30/88).

W związku z powyższym, w naszej ocenie związek pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na rentę w niniejszej sprawie zachodzi. W szczególności, powołany par. 9 rozporządzenia płacowego, traktuje jedynie o obowiązku wypłaty odprawy, a nie o prawie do jego nabycia, które, łączy się ze spełnieniem wyżej wymienionych przesłanek.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Odpowiedź prawnika: Odprawa rentowa dla pracownika samorządowego

Komentarze