Opłaty komornicze w razie dobrowolnego świadczenia

Odpowiedź prawnika: Opłaty komornicze w razie dobrowolnego świadczenia

Na skutek wycofania wniosku o egzekucję skierowanego do komornika, postępowanie egzekucyjne podlega umorzeniu. Zgodnie z art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji cała opłata stosunkowa wynosi 15 % wartości egzekwowanego świadczenia, jednak nie może być niższa niż 1/10 i wyższa niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłatę ustala się w wysokości odpowiedniej do poniesionych przez komornika wydatków, nakładu jego pracy oraz wartości wyegzekwowanej części świadczenia zgłoszonego do egzekucji. Opłatę tę komornik pobiera również w wypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm. ). W tym celu komornik wydaje postanowienie, w którym wzywa dłużnika do uiszczenia należności z tytułu opłat w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia. Postanowienie po uprawomocnieniu podlega wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności. Podstawą ustalenia wysokości opłaty są egzekwowane należności według stanu na dzień wyegzekwowania lub umorzenia postępowania egzekucyjnego.

 W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zmniejszyć wysokość opłaty. 

Przepis podkreślony, który znalazłby zastosowanie w opisywanej sytuacji, został w zasadzie dwukrotnie uznany za niezgodny z Konstytucją (wyroki TK z dnia 17 maja 2005 r. oraz z 8 maja 2006 r.):

„(...) czy konstytucyjnemu standardowi rzetelnej legislacji odpowiada art. 49 ust. 1 zdanie trzecie ustawy o komornikach, zgodnie z którym komornik pobiera opłatę egzekucyjną również w wypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 kpc. Zagadnienie to jest niemal tożsame z zagadnieniem będącym przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z dnia 17 maja 2005 r. P. 6/2004 (OTK ZU 2005/5A poz. 50). W wyroku tym Trybunał orzekł, że pobieranie opłaty egzekucyjnej w wypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela jest sprzeczne z art. 2 Konstytucji, z tym, że brzmienie ówcześnie badanego przepisu, było nieco inne w szczegółach redakcyjnych. 

Trybunał stwierdził, powołując pogląd Sądu Najwyższego, że jeżeli "opłata egzekucyjna ma służyć m.in. wynagrodzeniu komornika, to pobieranie jej (.

..) bez względu na zakres wykonanych czynności egzekucyjnych, pozostaje w rażącej sprzeczności z zasadami wynagradzania” (postanowienie SN z dnia 6 listopada 2003 r. III CZP 57/2003 Prokuratura i Prawo - dodatek 2004/4 poz. 34). Zdaniem składu orzekającego dłużnicy powinni być na każdym etapie postępowania motywowani do dobrowolnego i pełnego zaspokajania wierzycieli. Obciążanie dłużników kosztami egzekucyjnymi za dobrowolne zaspokojenie wierzyciela, czyli zachowanie pożądane i zgodne zarówno z prawem, jak i interesem wierzyciela, jest nieadekwatne do celu regulacji, wykazuje cechy swoistej kary finansowej."

Dodatkowo zgodnie z przepisami tej samej ustawy, tj. art. 45 ust. 2, zgodnie z którym za dokonaną egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową oraz z art. 59 ust. 1 zgodnie z którym opłatę stosunkową komornik ściąga od dłużnika, obliczając ją proporcjonalnie do wyegzekwowanych kwot.

Reasumując należy podkreślić, iż jeśli zapłacił Pan alimenty w toku postępowanie egzekucyjnego, lecz dobrowolnie, a nie na skutek np. egzekucji z wynagrodzenia za pracę, komornik nie ma prawa do naliczenia opłaty stosunkowej. Jeśli natomiast komornik zdążył podjąć jakieś działania w celu wyegzekwowania świadczenia, należy naszym zdaniem uznać, iż może żądać zwrotu wydatków. Dotyczy to jednak tylko określonych wydatków:

1. należności biegłych, 

2. koszty ogłoszeń w pismach, 

3. koszty transportu specjalistycznego, przejazdu poza miejscowość, która jest siedzibą komornika, przechowywania i ubezpieczania zajętych ruchomości, 

4. należności osób powołanych, na podstawie odrębnych przepisów, do udziału w czynnościach, 

5. koszty działania komornika, o których mowa w art. 8 ust. 7, poza terenem rewiru komorniczego, 

6. koszty doręczenia środków pieniężnych przez pocztę lub przelewem bankowym, 

7. koszty uzyskiwania informacji niezbędnych do prowadzenia postępowania egzekucyjnego lub zabezpieczającego.