Opodatkowanie PCC umowy sprzedaży akcji

Odpowiedź prawnika: Opodatkowanie PCC umowy sprzedaży akcji

Stosownie do art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC), podatkowi podlegają między innymi umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych. Prawami majątkowymi, których sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu PCC, są również akcje w spółkach akcyjnych. Stawka podatku od sprzedaży udziałów wynosi 1% ich wartości rynkowej. Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, np. notariusza (art. 10 ust. 1 ustawy). Od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego płatnikami PCC są bowiem notariusze (obliczają podatek, pobierają go od stron przy podpisywaniu aktu i wpłacają na rachunek właściwego organu podatkowego). Zatem podatek należy zapłacić notariuszowi. Notariusz ma przy tym obowiązek uzależnić sporządzenie aktu notarialnego od zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej. Obowiązek podatkowy ciąży więc solidarnie na obu stronach (art. 5 ustawy). Organ podatkowy może zatem żądać całości lub części świadczenia (uiszczenia należnego podatku) od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zapłacenie podatku przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych, przy czym aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani (zgodnie z art. 91 Ordynacji podatkowej do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dla zobowiązań cywilnoprawnych). Zwyczajowo przyjmuje się (i w umowach wskazuje), że PCC płaci Kupujący, jednakże oczywiście nie jest to wiążące dla organów podatkowych. Jednakże w przypadku umowy sprzedaży co do zasady, zgodnie z art. 4 pkt 1, obowiązek podatkowy ciąży na kupującym.

Odnośnie zwolnień, przede wszystkim należy zauważyć, iż zgodnie z art. 9 pkt 9 ustawy o PCC, zwalnia się od podatku m.in. sprzedaż papierów wartościowych domom maklerskim i bankom prowadzącym działalność maklerską oraz sprzedaż papierów wartościowych dokonaną za pośrednictwem domów maklerskich lub banków prowadzących działalność maklerską. Zatem by zawarta transakcja kupna - sprzedaży akcji była zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 9 ustawy, sprzedaż papierów wartościowych musi być dokonana za pośrednictwem domu maklerskiego (Informacja Pierwszego Urzędu Skarbowego w Częstochowie z dnia 25 października 2004 r., PBB3- 436/64/2004).

Ponadto, w przypadku gdyby sprzedającym akcje byłby podmiot profesjonalnie zajmujący się obrotem akcjami w spółkach kapitałowych, można by rozważać skorzystanie z przewidzianego w ustawie wyłączenia od PCC (tak np.: Informacja Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu z dnia 15 lipca 2004 r., PM/436/4/2004). W myśl art. 2 pkt 4 tej ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego. Oznacza to, że dla wyłączenia obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu konkretnej czynności niezbędne jest, aby czynność taka podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT lub była z niego zwolniona. Należy tu wskazać chociażby interpretację jednego z organów podatkowych, który stwierdził, iż jeżeli zakup i sprzedaż akcji, udziałów, obligacji i innych papierów wartościowych przez Spółkę mieści się w zakresie czynności pośrednictwa finansowego i nie mają do niej zastosowania wyłączenia wymienione w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, to opisana czynność jest zwolniona z podatku od towarów i usług, a zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi (tak: Informacja Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 28 września 2004 r., 1MUS-1471/DC/436/10/04/HB).

Jeżeli natomiast sprzedającym jest osoba fizyczna, która nie jest podatnikiem VAT, sprzedaż akcji będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych.