Organizacja społeczna a status pokrzywdzonego
Pytanie:
"Dnia 09-07-2008 r. zadałem następujące pytanie. Zgodnie z art. 17 § 4 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia nadać uprawnienia oskarżyciela publicznego także innym instytucjom państwowym, samorządowym lub społecznym... itd. Chciałbym zapoznać się dokładnie z aktualną treścią tego rozporządzenia, ale mam trudności w jego odnalezieniu. W odpowiedzi Państwo stwierdziliście, najogólniej rzecz biorąc, że według stanu prawnego na dzień dzisiejszy organizacjom społecznym nie przysługują uprawnienia oskarżyciela publicznego, albowiem nie zostało jeszcze wydane stosowne rozporządzenie w tej sprawie. Czy na dzień dzisiejszy, tj. 28-10-2008 r. coś się zmieniło w tej kwestii? Skoro tym jednostkom organizacyjnym , o których mowa w art. 17 § 4 , nie przysługuje status oskarżyciela publicznego, tj. prawo do składania wniosków o ukaranie, to czy przysługuje im status pokrzywdzonego, w rozumieniu §1 art 25 Kodeksu Wykroczeń, tj. czy mogą one jako pokrzywdzony, składać wnioski o ściganie do oskarżyciela publicznego, gdy charakter danego wykroczenia mieści się w zakresie ich działalności? Czy np. towarzystwo ochrony zwierząt może wystąpić z wnioskiem o ściganie wykroczenia polegającego np. na znęcaniu się nad zwierzęciem, występując jako pokrzywdzony, gdyż dane zwierzę samo z takim wnioskiem wystąpić nie może, natomiast owo towarzystwo zgodnie ze swoim statutem, ma bronić praw zwierząt. Ważne jest tutaj to czy tej organizacji będzie przysługiwał status pokrzywdzonego, gdyż wiążą się z tym konkretne uprawnienia, czy też w świetle obowiązującego prawa przypadnie jej tylko rola bezwolnego kibica, pozbawionego jakichkolwiek praw, któremu nie będzie nawet wolno dowiedzieć się o tym, czy w ogóle podjęto jakieś kroki zmierzające do ścigania danego wykroczenia, już nie mówiąc o składaniu wniosków dowodowych, czy też uzyskaniu informacji na temat ewentualnych rezultatu?"
Odpowiedź prawnika: Organizacja społeczna a status pokrzywdzonego
Niestety wskazana delegacja nadal nie została wykonana; nic się nie zmieniło w tej kwestii.
Jak Pan obecnie wskazał pytanie dotyczy statusu organizacji działającej na rzecz ochrony zwierząt. Jednak w samym kodeksie wykroczeń niewiele jest przepisów dotyczących sytuacji, w których mogłaby ingerować tego rodzaju organizacja.
Np. zgodnie z art. 165 kw kto w lesie, w sposób złośliwy, płoszy albo ściga, chwyta, rani lub zabija dziko żyjące zwierzę, poza czynnościami związanymi z polowaniem lub ochroną lasów, jeżeli czyn z mocy innego przepisu nie jest zagrożony karą surowszą, podlega karze grzywny albo karze nagany. Zgodnie z art. 118 kw kto
dokonuje uboju zwierzęcia bez wymaganego zezwolenia lub niezgodnie z warunkami określonymi w tym zezwoleniu,
usuwa części zwierzęcia przed wykonaniem wymaganego badania po uboju,
nie poddaje mięsa badaniu, jeżeli takie badanie jest wymagane
- podlega karze grzywny.
Naszym zdaniem trudno w tym przypadku o jednoznaczne ustalenie statusu organizacji ochrony zwierząt, bez dokładnego odniesienia do indywidualnej sytuacji. Na przykład art. 165 ma na celu co prawda ochronę życia i zdrowia zwierząt, a także ich spokoju i możliwości normalnego funkcjonowania w środowisku (tak Tadeusz Bojarski (red), Aneta Michalska-Warias Joanna Piórkowska-Flieger Maciej Szwarczyk, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2007 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, wydanie I)
Jak się jednak wydaje nie można tego wprost przełożyć na naruszenie dobra organizacji działającej na rzecz zwierząt. Musi to być zagrożenie dobra czy jego naruszenie bezpośrednie.
Na marginesie warto jednak wskazać, iż wykroczenia przeciwko zwierzętom określają także zgodnie z art. 37, 37a, 37b ustawy o ochronie zwierząt. Zgodnie z art. 39, jeżeli nie działa pokrzywdzony, prawa pokrzywdzonego może wykonywać organizacja społeczna, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt -ale dotyczy to wyłącznie spraw o przestępstwa określone w art. 35 ust. 1 i 2 ustawy. Tu zrezygnowano z określenia konkretnych organizacji, prawa pokrzywdzonego może więc wykonywać każda tego rodzaju instytucji.
Pewne uprawnienia informacyjne dla organizacji przyjaciół zwierząt przewiduje art. 38 ustawy. Zgodnie z jego ust. 1 sąd przekazuje zawiadomienie o wydanym prawomocnym orzeczeniu o przepadku zwierzęcia organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, biorącej udział w postępowaniu lub innej organizacji o takim samym statutowym celu działania. Chodzi tu jednak o sytuacje, w których organizacja przejmuj opiekę nad zwierzęciem, a więc wtedy gdy sąd orzeknie przepadek zwierzęcia. Przepis ten określa sposób i tryb postępowania w razie orzeczenia przez sąd przepadku zwierzęcia za przestępstwo określone w art. 35 ust. 1 i 2 i wykroczenie, o jakim stanowią art. 37 ust. 1 oraz art. 37a ust. 1.
Ponadto zgodnie z art. 40 organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, mogą współdziałać z właściwymi instytucjami państwowymi i samorządowymi w ujawnianiu oraz ściganiu przestępstw i wykroczeń określonych w ustawie.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?