Policjant jako świadek w postępowaniu karnym

Odpowiedź prawnika: Policjant jako świadek w postępowaniu karnym

Postanowienie sądu w zakresie utrzymania w mocy postanowienia prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego jest wiążące i nie ma możliwości jego wzruszenia. Postanowienie takie kończy postępowanie – jego wydanie wyłącza możliwość dalszego biegu tego postępowania. Oczywiście nie uniemożliwia to ponownego złożenia zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Jednakże i w tym przypadku prokurator może uznać, iż nie zachodzą podstawy do wszczęcia, czy też dalszego prowadzenia postępowania przygotowawczego. Ukaranie małżonka w nowym postępowaniu w sprawie o składanie fałszywych zeznań, nie będzie więc miało wpływu na postanowienie sądu w zakresie utrzymania w mocy postanowienia o umorzeniu postępowania.

W toku postępowania karnego mogą wyjść na jaw okoliczności uzasadniające popełnienie przez oskarżonego innego czynu zabronionego, nie objętego dotychczasowym aktem oskarżenia, jednocześnie będące podstawą do wszczęcia i prowadzenie postępowania co do tego czynu. W takim przypadku oskarżyciel – prokurator zarzuca oskarżonemu popełnienie innego – nowego czynu i ustnie formułuje akt oskarżenia, a sąd za zgodą oskarżonego rozpoznaje ten zarzut na tej samej rozprawie. Sąd odmawia przyjęcia do rozpoznania nowego zarzutu jeżeli zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania przygotowawczego (art. 398 kpk). Może także odroczyć w tym zakresie postępowanie, dając możliwość przygotowania oskarżonemu linii obrony. Nie wyrażenie przez oskarżonego zgody skutkuje odroczeniem rozprawy i wniesieniem dodatkowego aktu oskarżenia przez prokuratora. W świetle powyższego należy wskazać, iż na wszczęcie postępowania w zakresie składania fałszywych zeznań będą miały wpływ różne okoliczności. Prawo przewiduje możliwość rozszerzenia aktu oskarżenia o nowy czyn jak i wszczęcie odrębnego postępowania karnego w tym zakresie.

Według przepisu art. 177 § 1 kpk, każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Nadto kodeks stanowi, iż świadkami nie mogą być obrońca lub adwokat co do faktów, o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę (po zatrzymaniu osoby podejrzewanej o popełnienie czynu zabronionego) jak i duchowni co do faktów, o których dowiedzieli się podczas spowiedzi (art. 178 kpk). Kodeks nie wyłącza więc z kręgu świadków policjantów prowadzących właściwe czynności. Na temat tej kwestii wypowiadał się także Sąd Apelacyjny w Krakowie w orzeczeniu z dnia 15 stycznia 1997 roku (sygn. II AKa 286/96): „Nie zawsze nietrafne jest dopuszczenie dowodu z zeznań policjantów wykonujących czynności śledcze; przede wszystkim lepiej jest, gdy uzyska się większy materiał dowodowy, pozwalający wnioskować o wiarygodności dowodów. In concreto zeznania policjantów i prokuratora wyjaśniły wątpliwości, co do wiarygodności zeznań pokrzywdzonej, w tym co do rozpoznania przez nią sprawców”.

Oczywiście kwestia dopuszczenia dowodu z zeznań policjanta należy wyłącznie do sądu prowadzącego postępowanie. Należy dodać, że odmowa nie oznacza niemożności późniejszego powoływania takiego dowodu.