Pozew cywilny a powództwo adhezyjne

26.1.2011

Pytanie:

"Zostałam pobita przez 2 sprawców w swoim sklepie, zrobiłam obdukcję. Obecnie jestem na chorobowym już ok. 24 dni, stłuczenie głowy, wybita plomba ,wykręcenie rąk i wybicie prawego barku, zadrapania itp. .obecnie toczy się postępowanie na policji. Ze względu iż nie mogę prowadzić działalności gospodarczej i zapewnić pracy pracownikom, a także przez moje chorobowe, nie jestem w stanie zapewnić im wynagrodzenia. Kiedy mogę oddać pozew cywilny o odszkodowanie, bo muszę z czegoś żyć i utrzymać pracowników oraz firmę?"

Odpowiedź prawnika: Pozew cywilny a powództwo adhezyjne

Z art. 442 [1] § 2 kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Dla ustalenia faktu zbrodni lub występku - jako przyczyny szkody - nie jest konieczne uprzednie skazanie sprawcy. Sąd cywilny dokonuje w tym względzie własnych ustaleń dotyczących podmiotowych i przedmiotowych znamion przestępstwa według zasad prawa karnego. Sąd cywilny jednak jest - z mocy art. 11 kodeksu postępowania cywilnego - związany uprzednio zapadłym prawomocnym wyrokiem sądu karnego.

Jednak paragraf 3 tego samego artykułu wskazuje, że w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W doktrynie podniesiono problem wzajemnej relacji art. 442 [1] § 1 i 2 k.c. Uzasadnione wydaje się traktowanie art. 442 [1] § 3 jako przepisu szczególnego w relacji do art. 442 [1] § 2. Przemawiają za tym dwa argumenty. Po pierwsze, uzasadnia to umiejscowienie § 3 normującego początek biegu przedawnienia roszczenia w razie wyrządzenia szkody na osobie bezpośrednio po uregulowaniu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikłej ze zbrodni lub występku. Po drugie, nie sposób przyjąć, aby § 3 miał zastosowanie tylko w razie wyrządzenia szkody na osobie czynem niedozwolonym, który nie jest przestępstwem. Tego wniosku w niczym nie podważa fakt, że w art. 442 [1] § 1 przyjęto dziesięcioletni termin przedawnienia. W każdym razie zachodzi pewna niespójność między § 2 i § 3 art. 442 [1]. - tak Gerard Bieniek w: Dmowski Stanisław, Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kołakowski Krzysztof, Wiśniewski Tadeusz, Żuławska Czesława, Gudowski Jacek, Bieniek Gerard Najnowsze wydanie: Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania. Tom I Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 851.

Z powyższego wynikałoby, że ma Pani 3 lata od chwili dowiedzenia się o osobach będących sprawcami czynu na wytoczenie powództwa o odszkodowanie za poniesiony uszczerbek na zdrowiu. Obecnie pozew może Pani złożyć w każdej chwili, jednak należy się liczyć z koniecznością ustalania przez sąd cywilny własnych ustaleń dotyczących popełnienia przestępstwa pobicia (nie ma jeszcze orzeczenia sądu karnego, który zwalniałby sąd cywilny od takiego ustalania).

W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu (art. 444 § 1 kc). Ponadto będzie mogła Pani wystąpić o rentę jeżeli utraciłaby Pani całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyłyby się Pani potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Te kwestie wiążą się jednak z koniecznością przeprowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego, którego czasu trwania nie da się ocenić.

Zgodnie z art. 69 par. 1 kodeksu postępowania karnego, k.p.k. powództwo adhezyjne (pozew cywilny w postępowaniu karnym może zostać wniesiony już w trakcie postępowania przygotowawczego. Przy czym podkreśla się, iż może to nastąpić dopiero od momentu wydania przez organ prowadzący postępowanie postanowienia w trybie art. 305 k.p.k. (postanowienie o wszczęciu śledztwa bądź dochodzenia). Powinno się to zrobić do tego organu, który prowadzi postępowanie czyli prokuratora, bądź policji (jeżeli to policja będzie prowadzić to postępowanie, a prokuratura nadzorować, to pozew należy złożyć na policji). Ten organ następnie załącza pozew do aktu oskarżenia, jeśli zdecyduje się na jego wniesienie do sądu. Jeśli postępowanie zostanie umorzone przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze, to może Pani oczywiście złożyć zażalenie w tej sprawie. Jeśli zażalenie okaże się bezskuteczne, to wtedy może Pani odwołać się do treści art. 69 par. 4 k.p.k: W razie umorzenia lub zawieszenia postępowania przygotowawczego pokrzywdzony w terminie zawitym 30 dni od daty doręczenia postanowienia może żądać przekazania sprawy sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych.

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Pozew cywilny a powództwo adhezyjne

Komentarze