Przedawnienie należności celnych

Odpowiedź prawnika: Przedawnienie należności celnych

W przypadku podatku akcyzowego oraz podatku VAT, obowiązujący w 1998 r. art. 11c ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) stanowił, że jeżeli organ celny nie pobrał podatku lub pobrał podatek w kwocie niższej od należnej, właściwy dla podatnika organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą podatek w prawidłowej wysokości. Podatnik zaś obowiązany jest zapłacić różnicę między podatkiem wynikającym z decyzji organu podatkowego a podatkiem pobranym przez organ celny - w terminie 14 dni od daty otrzymania tej decyzji. W razie zaś stwierdzenia w toku kontroli, że wartość celna towaru została zaniżona, wydanie decyzji, o której mowa, mogło nastąpić po wydaniu przez właściwy organ celny stosownej decyzji. Decyzja „uzupełniająca” miała charakter konstytutywny, a więc tworzący nowy stosunek prawny. Zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami Ordynacji podatkowej (art. 68), zobowiązanie podatkowe nie powstało, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli jednak podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego albo w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa, nie powstawało, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Dodatkowo przepis obowiązującego w tym brzmieniu do końca 2002 r. art. 68 § 5 Ordynacji podatkowej stanowił, że bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. W tej sytuacji należności podatkowe nie mogą już zostać ustalone. Jeśli bowiem podatnik nie podał wszystkich danych niezbędnych do prawidłowego ustalenia należności podatkowych, możliwość ustalenia tego zobowiązania przedawniła się 31.12.2003 r. Co prawda, zgodnie z nowymi przepisami, obowiązującymi od 1.01.

2003 r., bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony z dniem wszczęcia postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a biegnie dalej dopiero od dnia następującego po dniu prawomocnego zakończenia postępowania, to zgodnie z art. 20 ustawy nowelizującej Ordynację podatkową, jeżeli dotychczasowe przepisy określają korzystniejsze dla podatnika zasady i terminy przedawnienia zobowiązań podatkowych, stosuje się przepisy obowiązujące przed dniem 1.01.2003 r. (ustawa z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 169, poz. 1387).

Zgodnie z obowiązującym w 1998 r. Kodeksem celnym, kwot należności celnych można dochodzić w ciągu 5 lat, licząc od dnia, w którym zostały zarejestrowane. Bieg przedawnienia tego terminu przerywało zaś min. wszczęcie postępowania karnego, postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe lub postępowania przed sądem administracyjnym. Po każdym przerwaniu przedawnienie biegło na nowo, począwszy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu wydanego w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, albo wyroku lub postanowienia sądu administracyjnego (art. 242). Przepis ten nie ma jednak w niniejszej sprawie zastosowania, ponieważ dotyczy należności celnych zarejestrowanych, a nie uiszczonych przez importera (tymczasem z pytania wynika, że należność wynikająca z decyzji została zapłacona).  Zgodnie zaś z obowiązującym w 1998 r. przepisem art. 229 § 1 Kodeksu celnego, jeżeli kwota należności celnych została zarejestrowana w wysokości niższej od prawnie należnej, to zarejestrowanie kwoty uzupełniającej powinno być dokonane w terminie nie dłuższym niż 2 dni (tzw. zarejestrowanie retrospektywne). Termin ten należało liczyć od dnia, w którym organ celny obliczył kwotę uzupełniającą i określił dłużnika. Zgodnie zaś z art. 230 nieobowiązującego już Kodeksu celnego, po zarejestrowaniu kwoty należności organ celny powiadamia o tym dłużnika. Powiadomienie dłużnika nie może nastąpić po upływie 3 lat, licząc od dnia powstania długu celnego (zasada ta obowiązuje również obecnie). Jednakże bieg tego terminu ulega zawieszeniu z dniem wszczęcia postępowania karnego, postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, zaś biegnie dalej z dniem prawomocnego zakończenia postępowania karnego, postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.