Przysposobienie a alimenty od rodziców

Odpowiedź prawnika: Przysposobienie a alimenty od rodziców

Zakładamy, że w opisanym stanie faktycznym chodzi o pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zaś o ustalenie i jednoczesne pozbawienie ojcostwa. Utrata (pozbawienie) władzy rodzicielskiej jest kwestią zupełnie niezależną od obowiązku alimentacyjnego względem dziecka.  Władza rodzicielska daje rodzicowi prawo do decydowaniu o sprawach dziecka (dla jego dobra), natomiast obowiązek alimentacyjny ojca względem dzieci jest związany z ustaleniem ojcostwa danego mężczyzny.  Mężczyzna będąc ojcem dziecka i to zarówno posiadający władzę rodzicielską jak i jej nieposiadający jest zobowiązany do spełniania obowiązku alimentacyjnego względem dzieci (nawet tych przysposobionych przez inną osobę). Matka, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej nadal będzie miała obowiązek alimentacyjny względem tego dziecka.

Jednakże w opisanym stanie faktycznym mamy sytuację w której doszło nie tylko do pozbawienia władzy rodzicielskiej rodzica, ale jednocześnie doszło do przysposobienia dziecka przez inną osobę. Zakładamy, że w przedstawionej sytuacji faktycznej mamy do czynienia z przysposobieniem pełnym. Na mocy art. 121 ust. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Przysposobiony nabywa również prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. Przede wszystkim zaś ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również prawa i obowiązki tych krewnych względem niego. Tym samym od chwili uprawomocnienia się orzeczenia o przysposobieniu ustaje obowiązek alimentacyjny rodziców względem ich naturalnego dziecka. Zasady tej nie stosuje się względem małżonka, którego dziecko zostało przysposobione przez drugiego małżonka, ani względem krewnych tego małżonka, także w razie przysposobienia po ustaniu małżeństwa przez śmierć tego małżonka.

Nie wydaje się jednak zasadnym przyjęcie, że z momentem uprawomocnienia się orzeczenia o przysposobieniu, zobowiązany z tytułu alimentów może po prostu zaprzestać świadczenia. Orzeczenie przysposobienia i wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego stanowi jednak zmianę stosunków miedzy stronami, uzasadniającą wydanie przez sąd nowego orzeczenia w kwestii alimentów. W takiej sytuacji "były" rodzic powinien skierować przeciwko dziecku pozew, w którym wykazałby, że obowiązek alimentacyjny wygasł. Trzeba jednak pamiętać, że rodzic nie będzie mógł żądać zwrotu kwot wpłaconych w czasie przed orzeczeniem o przysposobieniu (por. uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna, z dnia 22 lutego 1980 r., III CZP 6/80).