Publikacja i jednolitość orzecznictwa SN

Odpowiedź prawnika: Publikacja i jednolitość orzecznictwa SN

Stosownie do uchylonych przepisów dotyczących funkcjonowania Sądu Najwyższego, Sąd Najwyższy obowiązany był do wydawania zbioru swoich orzeczeń zawierających rozstrzygnięcia ważniejszych zagadnień prawnych oraz uchwał wpisanych do księgi zasad prawnych, stąd, nie wszystkie orzeczenia SN były publikowane. Ustawa o Sądzie Najwyższym obowiązująca od dnia 01. 01.2003 r. stanowi natomiast, że Sąd Najwyższy wydaje zbiór swoich orzeczeń, nie ograniczając tego obowiązku do ważniejszych orzeczeń i zasad prawnych. Zasady publikacji orzeczeń określa Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w drodze zarządzenia wydanego na wniosek Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą danej izby.
Orzeczenia SN, za wyjątkiem zasad prawnych nie są formalnie wiążące dla sądów. Orzeczenia te są wydane na podstawie danego, indywidualnego stanu faktycznego i wiążą strony danego sporu (za wyjątkiem orzeczeń, które mają status zasad prawnych). Rzeczywiście, zdarza się dość często, że dany skład SN ma inny pogląd prawny dotyczący tego samego zagadnienia niż inny skład. Jeżeli jednak wywód prawniczy przeprowadzony w uzasadnieniu nie wkracza poza łamy obowiązującego prawa, orzeczenie jest wydane zgodnie z przepisami prawa. Wydawanie orzeczeń o różnej treści, chociaż często niekomfortowe dla strony i jej pełnomocnika, gdyż nie można przewidzieć z góry wyniku sprawy, jest przejawem niezależności sędziego w wyrokowaniu i przejawem jego samodzielności w prawnej interpretacji danego zagadnienia. Zmieniają się realia gospodarcze, ekonomiczne, co powoduje, że dane zachowanie może być  inaczej interpretowane. Niejednolitość orzecznictwa sygnalizuje również, że dane  rozwiązanie prawne zagadnienia nie jest oczywiste i  budzi wątpliwości, co powinno przekładać się na dobór odpowiedniej argumentacji przez stronę. 

Jeżeli dane zagadnienie nie jest jednolicie interpretowane w orzeczeniach SN to Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego może przedstawić wniosek o ich rozstrzygnięcie Sądowi Najwyższemu w składzie siedmiu sędziów lub innym odpowiednim składzie. Orzeczeniu takiemu SN może nadać status zasady prawnej, od której odstąpienie przez sądy wymaga ponownego złożenia wniosku do SN. Również sąd II instancji, jeżeli poweźmie wątpliwości co do wykładni prawa, może przedstawić sprawę SN. Rozbieżności w orzecznictwie mogą również sprawić (oczywiście, po spełnieniu innych warunków do złożenia skargi kasacyjnej), że skarga kasacyjna strony zostanie przyjęta do rozpoznania Podstawą przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania jest, miedzy innymi to, że istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów.