Sądowa egzekucja ZUS i US z nieruchomości

Odpowiedź prawnika: Sądowa egzekucja ZUS i US z nieruchomości

Zgodnie z art. 110 § 1- 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z nieruchomości może być przeprowadzona egzekucja administracyjna, jeżeli zastosowanie środków egzekucyjnych, o których mowa w rozdziałach 2-6, nie było możliwe lub okazało się bezskuteczne. O okolicznościach powyższych organ egzekucyjny informuje wierzyciela niebędącego jednocześnie organem egzekucyjnym lub organ wykonujący, jeżeli egzekucja jest prowadzona w celu ściągnięcia należności pieniężnych obcego państwa. Egzekucja administracyjna z nieruchomości może być prowadzona tylko w celu wyegzekwowania należności pieniężnych określonych lub ustalonych w ostatecznym orzeczeniu, a w przypadku orzeczenia sądu wydanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - zaopatrzonego również w klauzulę wykonalności, a także należności pieniężnych wynikających z tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 44 ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa. 

W opisanym przypadku mamy jednak do czynienia z egzekucja sądową, lecz nie w ramach zbiegu egzekucji. Zgodnie z art. 954 kpc obwieszczenie o licytacji nieruchomości doręcza się m. in.  organowi gminy, urzędowi skarbowemu miejsca położenia nieruchomości oraz organom ubezpieczeń społecznych z wezwaniem, aby najpóźniej w terminie licytacji zgłosiły zestawienie podatków i innych danin publicznych, należnych do dnia licytacji. Chodzi tu zasadniczo o taką sytuację, w której jest jakiś inny wierzyciel egzekwujący, a US czy ZUS w powyższy sposób uczestniczy w egzekucji z nieruchomości. Zgodnie z art. 1036 w podziale oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą: wierzyciele składający tytuł wykonawczy z dowodem doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty oraz wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa, jeżeli zgłosili się najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości, osoby, które przed zajęciem nieruchomości nabyły na niej prawa stwierdzone w opisie i oszacowaniu lub zgłoszone i udowodnione najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu, pracownicy co do stwierdzonych dokumentem należności za pracę, jeżeli zgłosili swe roszczenia przed sporządzeniem planu podziału.

W tym wypadku jednak US lub ZUS sam żąda wszczęcia egzekucji z nieruchomości, tj. występuje jako wierzyciel egzekwujący.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. nowelizująca ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zmieniła zasady dotyczące dochodzenia należności administracyjnych w drodze egzekucji z nieruchomości. Przed nowelizacją egzekucja tych należności z nieruchomości mogła odbywać się tylko w drodze egzekucji sądowej, na podstawie wyroku (art. 70 w ówczesnym brzmieniu). Obecnie art. 110 w/w ustawy reguluje egzekucję administracyjną z nieruchomości. Jak wskazano w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 18 września 2002 r., III CZP 49/2002, „istotne znaczenie ma przywoływana przez Sądy obu instancji ratio legis zmian wynikających z ustawy nowelizującej, obejmujących również wprowadzenie art. 27c upea. Ustawodawca rozszerzył katalog środków egzekucyjnych służących przymusowej realizacji należności pieniężnych o egzekucję z nieruchomości, zlikwidował przewidzianą w dotychczasowym art. 70 § 1 upea możliwość wystąpienia z wnioskiem do komornika o przeprowadzenie egzekucji sądowej z nieruchomości, przyznając w tym zakresie wyłączną kompetencję administracyjnym organom egzekucyjnym, jak również - wprowadzając art. 27c upea - stworzył możliwość prowadzenia jednoczesnej egzekucji przeciwko zobowiązanemu i jego małżonkowi, nie będącemu jednocześnie również zobowiązanym).” Powyższa uzasadnia twierdzenie, iż dochodzenie z nieruchomości należności, dla których właściwa jest egzekucja administracyjna, nie jest obecnie możliwe na drodze egzekucji sądowej (jeśli wierzycielem wnioskujący ma być organ administracyjny).