Samochód w spółce cywilnej

Odpowiedź prawnika: Samochód w spółce cywilnej

W przypadku, jeżeli wspólnicy spółki cywilnej wykorzystują w spółce cywilnej własne prywatne samochody, ale nie są one wnoszone jako wkład do spółki (wówczas nie mogą być przez spółkę amortyzowane – nie są bowiem jej środkami trwałymi), wydatki związane z ich eksploatacją w spółce podlegają ograniczeniom w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów. Spółka jako użytkownik aut (a raczej jej wspólnicy jako podatnicy podatku dochodowego) mają więc prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów bieżące koszty eksploatacyjne związane z ich utrzymaniem (np. zakup paliwa). Wydatki na ten cel są ograniczone limitem kilometrówki (należy więc prowadzić ewidencję przebiegu tego pojazdu). Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodów można bowiem zaliczyć tylko te wydatki związane z używaniem samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wysokość nie przekracza kwoty wynikającej z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz aktualnej stawki za jeden kilometr przebiegu. Wydatki związane z używaniem samochodów powinny być udokumentowane fakturami wystawionymi na spółkę.

Dla powyższego prawa ujmowania w koszty wydatków związanych z eksploatacją samochodów przez spółkę nie ma znaczenia, że jeden ze wspólników jest w danym momencie chory. Wspólnik użytkujący w tym czasie drugi samochód może ujmować wydatki w koszty (w ramach limitu kilometrówki).

Częsta jest sytuacja, że wspólnik spółki cywilnej, nie chcąc wnosić samochodu jako wkład do spółki, nieodpłatnie udostępnia go na cele spółki. W takiej sytuacji organy podatkowe niejednokrotnie uważają, że w przypadku użyczenia samochodu spółce osobowej przez jej wspólnika u tych wspólników, którzy nie są właścicielem rzeczy, powstaje przychód z działalności gospodarczej - przychód z tytułu otrzymanego nieodpłatnego świadczenia w naturze (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a jego wartość oblicza się na według cen rynkowych stosowanych przy udostępnianiu rzeczy tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia (art. 11 ust. 2a pkt 4 wskazanej ustawy).

Warto zwrócić uwagę na interpretację Ministerstwa Finansów z dnia 4 kwietnia 2002 r. (sygn. PB/AK-031-23/02), w której stwierdzono, iż: "Jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie »dla siebie samego« w takim zakresie, w jakim przychody i koszty spółki osobowej stanowią jego przychody i koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są odpłatne, to u takiego wspólnika przychody równe są jego kosztom, jeżeli zaś wspomniane świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód, ani koszt. Jednocześnie, w takim przypadku, nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez tego wspólnika przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik - w sensie podatkowym - »świadczył samemu sobie«. Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód u pozostałych wspólników tej spółki".

Jednakże w wyroku z 29 października 2003 r. (SA/Sz 2918/01), dotyczącym spółki cywilnej, Naczelny Sąd Administracyjny zajął jeszcze bardziej restrykcyjne stanowisko – nakazał ustalenie i opodatkowanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń także po stronie tego wspólnika, który, będąc właścicielem samochodu, użyczył go spółce cywilnej. Sąd stwierdził, że nieodpłatne korzystanie z samochodu niestanowiącego składnika majątku wspólnego wspólników, lecz odrębną własność jednego z nich - dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego (przychodu) - stanowi wspólny przychód wspólników z nieodpłatnych świadczeń, a po uwzględnieniu kosztów jego uzyskania - dochód, który stosownie do udziału podlega opodatkowaniu osobno u każdego ze wspólników. Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w późniejszym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdzie uznał on, iż nieodpłatne użyczenie samochodu wspólnika spółce cywilnej jest nieodpłatnym świadczeniem i podlega opodatkowaniu (sygn. II FSK 209/2006).