Siostra jako rodzina zastępcza

21.12.2023

Pytanie klienta:

""Ja i mój 14-letni brat mieszkamy wraz z babcią. Nasi rodzice się rozwiedli, a mama założyła nową rodzinę i od prawie dwóch lat nie mieszka z nami. Tato także się wyprowadził. Alimenty od taty otrzymujemy poprzez komornika. Mama nie interesuje się naszymi potrzebami. Ja mam 18 lat i uczę się w liceum, więc nie pracuję. Babcia pracuje dorywczo. Ktoś mi powiedział, że skoro rodzice nie zajmują się moim małoletnim bratem, to może pójść do domu dziecka. Moje pytanie sprowadza się do tego, czy w sytuacji takiej, kiedy mama nie sprawuje władzy rodzicielskiej nad moim bratem, ja jako siostra pełnoletnia bądź babcia możemy wystąpić do sądu o ustanowienie rodziny zastępczej nad moim bratem? Co można w takiej sytuacji najlepiej zrobić?""

Odpowiedź prawnika:

Umieszczenie w rodzinie zastępczej dziecka całkowicie lub częściowo pozbawionego opieki rodzicielskiej zostało uregulowane w przepisach ustawy o pomocy społecznej.

Zgodnie z art. 73 ust. 1 ww. ustawy peÅ‚nienie funkcji rodziny zastÄ™pczej może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostajÄ…cej w zwiÄ…zku małżeÅ„skim, jeżeli osoby te speÅ‚niajÄ… nastÄ™pujÄ…ce warunki: 

  1. dają rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej;

  2. mają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

  3. korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich;

  4. nie są lub nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, nie są ograniczone we władzy rodzicielskiej ani też władza rodzicielska nie została im zawieszona;

  5. wywiązują się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, gdy ciąży na nich taki obowiązek z mocy prawa lub orzeczenia sądu;

  6. nie są chore na chorobę uniemożliwiającą właściwą opiekę nad dzieckiem, co zostało stwierdzone zaświadczeniem lekarskim;

  7. majÄ… odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz staÅ‚e źródÅ‚o utrzymania;

  8. uzyskały pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

Przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się:

  1. osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka;

  2. przygotowanie kandydatów do peÅ‚nienia funkcji rodziny zastÄ™pczej;

  3. odpowiedniÄ… różnicÄ™ wieku miÄ™dzy kandydatami do peÅ‚nienia funkcji rodziny zastÄ™pczej a dzieckiem;

  4. poziom rozwoju i sprawności dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktyczno-wychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka;

  5. zasadę nierozłączania rodzeństwa;

  6. w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.

BiorÄ…c pod uwagÄ™ powyższe wyliczenia, Pani jako o 4 lata starsza siostra raczej nie bÄ™dzie mogÅ‚a peÅ‚nić funkcji rodziny zastÄ™pczej. FunkcjÄ™ takÄ… bÄ™dzie mogÅ‚a peÅ‚nić jednak Pani babcia, w razie speÅ‚nienia powyższych kryteriów. Umieszczenie dziecka maÅ‚oletniego w rodzinie zastÄ™pczej nastÄ™puje na mocy orzeczenia sÄ…du.

W przedstawionej sytuacji należy wiÄ™c też rozważyć również czy nie zachodzÄ… przesÅ‚anki do pozbawienia obojga rodziców wÅ‚adzy rodzicielskiej. Zgodnie bowiem z dyspozycjÄ… art. 111 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuÅ„czego, nadużywanie wÅ‚adzy rodzicielskiej lub też rażące zaniedbywanie obowiÄ…zków wzglÄ™dem dziecka stanowi podstawÄ™ do wÅ‚aÅ›nie do odebrania przez sÄ…d rodzicom wÅ‚adzy rodzicielskiej. Orzeczenie w tym zakresie otworzyÅ‚oby drogÄ™ do ustanowienia opieki nad Pani bratem, która to opieka mogÅ‚aby być powierzona Pani babci. Można też rozważyć w tym przypadku adopcjÄ™. Ogólne informacje na temat tych zagadnieÅ„ znajdzie Pani w dostÄ™pnych na naszych stronach artykuÅ‚ach:

Kiedy możliwe jest przysposobienie (adopcja) dziecka?

Pozbawienie i ograniczenie władzy rodzicielskiej

Jak wyglÄ…da nadzór nad sprawowaniem opieki nad maÅ‚oletnim?

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Powiązane artykuły

Przysposobienie dziecka - kompletny poradnik 2025

Kompleksowy przewodnik po przysposobieniu dzieci w Polsce 2025. Poznaj warunki adopcji, procedury, rodzaje przysposobienia i aktualnÄ… legislacjÄ™.

Formularz SD-Z2 - Zgłoszenie Darowizny lub Spadku bez Podatku w 2025 roku

Kompletny przewodnik po formularzu SD-Z2 w 2025 roku. Dowiedz się, jak uniknąć podatku od spadków i darowizn do 36.120 zł. Terminy, wymagania i instrukcje krok po kroku.

Rodzina w prawie cywilnym

Prawo rodzinne to dział prawa, zajmujący się stosunkami prawnymi (wewnątrz rodziny i z osobami trzecimi, majątkowymi i niemajątkowymi), jakie rodzi istnienie i funkcjonowanie rodziny. Czym zatem (...)

Darowizna samochodu 2025 - Formalności, podatek, umowa

Kompletny przewodnik darowizny samochodu 2025: formalności, podatek, umowa, rejestracja. Sprawdź aktualne kwoty wolne od podatku, terminy i wymagane dokumenty.

Alimenty od dziadków

Pojęcie obowiązku alimentacyjnego zostało określone w art. 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - jako obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. (...)

Obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny w trakcie małżeństwa

Obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa i istnieje niezależnie od łączącego małżonków ustroju majątkowego. Podstawą prawną tego (...)

Tymczasowe aresztowanie - jak się bronić?

Tymczasowe aresztowanie w Polsce - przesłanki, czas trwania, obrona. Sprawdź aktualne przepisy, planowane zmiany i jak skutecznie się bronić w 2025 roku.

Dla kogo świadczenia rodzinne?

Przyznanie prawa do zasiÅ‚ku rodzinnego uzależnione jest m.in. od speÅ‚nienia kryterium dochodowego. Jakie jeszcze Å›wiadczenia rodzinne i na jakich zasadach można otrzymać?

Jak rodzic samotnie wychowujący dziecko może uzyskać świadczenie 500+?

Od poczÄ…tku nowego okresu Å›wiadczeniowego, który rozpoczÄ…Å‚ siÄ™ 1 października 2017 roku, prawo rodziców samotnie wychowujÄ…cych dzieci do Å›wiadczenia wychowawczego zostaÅ‚o uzależnione (...)

Emp@tia Dobry Start - Złóż wniosek o Å›wiadczenie „dobry start”

1 lipca ruszyÅ‚o przyjmowanie wniosków o Å›wiadczenie z programu „Dobry Start” Emp@tia. To po 300 zÅ‚ raz w roku dla każdego ucznia rozpoczynajÄ…cego rok szkolny.