Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Z art. 203 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012 r., poz. 270) wynika, że stronie, która wniosła skargę kasacyjną, należy się zwrot poniesionych przez nią niezbędnych kosztów postępowania kasacyjnego:
1) od organu - jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi kasacyjnej został uchylony wyrok sądu pierwszej instancji oddalający skargę;
2) od skarżącego - jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi kasacyjnej został uchylony wyrok sądu pierwszej instancji uwzględniający skargę.
Do niezbędnych kosztów postępowania strony reprezentowanej przez adwokata lub radcę prawnego zalicza się ich wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata lub radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
W postępowaniu przed NSA wprowadzono zasadę rezultatu, która przejawia się w nałożeniu na stronę "przegrywającą" sprawę, bez względu na to, czy jest nią skarżący, czy też organ, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi, obowiązku zwrotu kosztów postępowania stronie przeciwnej.
Postępowanie NSA w przedstawionej sprawie należy ocenić jako prawidłowe. Od postanowienia NSA w zakresie zwrotu kosztów postępowania nie przysługuje zażalenie. Sąd nie mógł więc pouczyć strony o czymś, co jej nie przysługuje. Brak podstaw do wniesienia zażalenia wynika z treści art. 15 § 1 pkt 1, art. 173 § 1 i art. 194 § 1 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Jednoznacznie z przepisów tych wynika, że Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy do rozpoznawania środków odwoławczych, tj. skargi kasacyjnej i zażaleń od wyroków i postanowień wojewódzkich sądów administracyjnych stosownie do przepisów tej ustawy. Od wyroków i postanowień wydanych przez Naczelny Sąd Administracyjny nie przysługuje żaden ze wskazanych środków odwoławczych.
Podmiotem właściwym do rozpatrzenia umorzenia zasądzonych kosztów jest organ administracji. W świetle przepisów kodeksu cywilnego organ ten stał się wierzycielem i tylko on może decydować o losie należnej mu wierzytelności. Podstawą do umorzenia zobowiązania względem organu jest art. 508 kc:
Art. 508. Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Z art. 508 kc wynika, że do zwolnienia z długu dochodzi w wyniku umowy stron. Niestety umorzenie zobowiązania zależy tylko od wierzyciela (w tym przypadku organu) – nie można zmusić wierzyciela do zwolnienia dłużnika z długu.