Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje: Od 2022 roku obowiązuje ustawa o obronie Ojczyzny. Zgodnie z jej regulacjami, pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu bezpłatnego na pisemny wniosek pracownika lub na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji.
Aktualne przepisy prawne
Sytuacja prawna dotycząca służby wojskowej uległa istotnym zmianom. Obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa została zawieszona 1 stycznia 2010 roku. Obecnie obowiązuje Ustawa z dnia 11 marca 2022 roku o obronie Ojczyzny, która zastąpiła poprzednią ustawę z 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony.
Przed 2022 rokiem
- Ustawa o powszechnym obowiązku obrony z 1967 r.
- Obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa (zawieszona od 2010 r.)
- Art. 124 starej ustawy
Od 2022 roku
- Ustawa o obronie Ojczyzny z 2022 r.
- Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa
- Art. 304-305 nowej ustawy
Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa
Obecnie w Polsce funkcjonuje dobrowolna zasadnicza służba wojskowa, która jest pełniona przez okres do 12 miesięcy i składa się z:
Etap 1: Szkolenie podstawowe
Trwa do 28 dni (obecnie 27 dni), kończy się przysięgą wojskową i wydaniem książeczki wojskowej
Etap 2: Szkolenie specjalistyczne
Trwa do 11 miesięcy, realizowane w jednostce wojskowej
Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z art. 304 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny:
"Osobie pozostającej w stosunku pracy i odbywającej szkolenie w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej udziela się urlopu bezpłatnego na czas trwania szkolenia."
Dodatkowo, zgodnie z art. 305 ustawy o obronie Ojczyzny, pracodawca udziela urlopu bezpłatnego pracownikowi powołanemu do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie.
Ważne: Urlop bezpłatny udziela się na wniosek pracownika, a w przypadku wezwania w trybie natychmiastowego stawiennictwa - na podstawie zawiadomienia szefa wojskowego centrum rekrutacji.
Uprawnienia pracownika podczas urlopu bezpłatnego
W czasie trwania urlopu bezpłatnego pracownik:
- Zachowuje wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy
- Nie ma prawa do wynagrodzenia za ten okres
- Nie ma obowiązku świadczenia pracy
- Stosunek pracy pozostaje w zawieszeniu
Rozliczenia ZUS - kod przerwy
Pracodawca jest zobowiązany wykazywać pracownika powołanego do służby wojskowej w deklaracji ZUS RSA z kodem przerwy nr 350, który oznacza służbę wojskową.
Kod 350 - służba wojskowa - pozostaje aktualny i powinien być używany w dokumentach ZUS RSA dla wszystkich rodzajów służby wojskowej.
Wliczanie okresu służby do stażu pracy
Zgodnie z art. 313 ust. 1 ustawy o obronie Ojczyzny:
Pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania do tej służby, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy.
Dodatkowe obowiązki pracodawcy
Ochrona przed zwolnieniem
Od dnia poinformowania o terminie rozpoczęcia szkolenia do jego zakończenia oraz przez 12 miesięcy po zakończeniu, pracodawca nie może rozwiązać ani wypowiedzieć stosunku pracy
Odnotowanie w świadectwie pracy
Okres odbytej służby wojskowej należy odnotować w świadectwie pracy jako informację niezbędną do ustalenia uprawnień z ubezpieczeń społecznych
Praktyczne wskazówki
- Dokumentacja: Zachowaj kopię wniosku pracownika lub zawiadomienia z wojskowego centrum rekrutacji
- Terminowość: Złóż dokumenty ZUS RSA z kodem 350 w odpowiednich terminach
- Komunikacja: Poinformuj pracownika o jego prawach i obowiązkach związanych z urlopem bezpłatnym
- Powrót do pracy: Przygotuj się na powrót pracownika po zakończeniu służby
Uwaga: W przypadku wątpliwości dotyczących konkretnej sytuacji, zaleca się skonsultowanie sprawy z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy lub bezpośredni kontakt z ZUS.
Podsumowanie
Pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu bezpłatnego pracownikowi powołanemu do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Urlop ten udziela się na wniosek pracownika lub na podstawie zawiadomienia z wojskowego centrum rekrutacji. W dokumentach ZUS RSA należy używać kodu przerwy 350 dla oznaczenia służby wojskowej.