Sprawa spadkowa a uprawomocnienie się orzeczenia

Odpowiedź prawnika: Sprawa spadkowa a uprawomocnienie się orzeczenia

Zgodnie z art. 363. par. 1 k.p.c., orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Natomiast na mocy art. 518 k.c. od postanowień sądu pierwszej instancji orzekających co do istoty sprawy przysługuje apelacja. Postanowieniem sądu I instancji jest także postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Każdy z uczestników postępowania może, zatem wnieść od tegoż postanowienia apelację, w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Jeżeli strona nie zażądała uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji orzeczenia, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia (art. 369 k.p.c.), wynosi on zatem 21 dni od dnia ogłoszenia postanowienia (wniosek o uzasadnienie postanowienia składa się, bowiem w terminie 7 dni od dnia jego ogłoszenia). W przypadku wniesienia apelacji, prawomocne stanie się dopiero orzeczenie sądu II instancji, bowiem nie przysługuje od niego zwykły środek zaskarżenia. Niemniej w sprawach z zakresu prawa spadkowego przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (art. 519(1) par. 1 k.p.c.). Sąd Najwyższy może natomiast postanowienie zmienić, uchylić bądź przekazać sprawę do ponownego rozpoznania.

W przypadku gdy żadna ze stron nie wniosła apelacji we wskazanych terminach, postanowienie uprawomocni się:

• po 21 dniach od ogłoszenia, w przypadku nie złożenia wniosku o uzasadnienie, bądź złożenia go po upływie 7 dni od ogłoszenia postanowienia,
• po dwóch tygodniach od doręczenia uczestnikowi uzasadnienia, w przypadku złożenia wniosku o uzasadnienie w terminie 7 dni od ogłoszenia postanowienia.

Co ważne, aby móc posłużyć się prawomocnym orzeczeniem, niezbędne jest prócz upływu ww.

 terminu, stwierdzenie jego prawomocności przez sąd. Zgodnie z art. 364  par. 1 k.p.c. prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd pierwszej instancji na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie drugiej instancji - ten sąd. Z powyższego wynika, iż aby otrzymać postanowienie wraz ze stwierdzeniem prawomocności, należy złożyć do sądu stosowny wniosek. Sąd za wydanie orzeczenia wraz ze stwierdzeniem prawomocności pobiera opłatę kancelaryjną w wysokości 6 zł (art. 77 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

II.

Odpowiedź na drugie pytanie uzależniona jest od daty nabycia spadku. Na mocy art. 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast art. 924 k.c. stanowi, iż spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Data nabycia spadku jest istotna z uwagi na nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 roku. Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, iż do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizacyjnej.

Z uwagi na fakt, iż na stałe zamieszkuje Pan w Kanadzie, zobowiązany jest Pan do ustanowienia pełnomocnika do spraw doręczeń na terytorium Polski (art. 147 par. 2 Ordynacji podatkowej). Brak pełnomocnika skutkować będzie tym, iż pisma skierowane do Pana przez organ podatkowy uważane będą za doręczone pod adresem Pana ostatniego pobytu w Polsce (art. 147 par. 4 Ordynacji podatkowej). Pełnomocnikowi temu będą doręczane pisma skierowane do Pana pisma, nie będzie on mógł jednakże występować bezpośrednio w toku postępowania. W tym celu należy udzielić odrębnego pełnomocnictwa (art. 136 Ordynacji podatkowej) - może ono być zawarte w tym samym piśmie. Pełnomocnikiem może być każda osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (art. 137 par. 1 Ordynacji podatkowej), tj. pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona. Pełnomocnikiem może być, więc także Pana siostra. Od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 17 zł. Organem właściwym jest wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce złożenia dokumentu (art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej).

Właściwym naczelnikiem urzędu skarbowego do spraw podatku od spadków i darowizn jest naczelnik właściwy dla miejsca położenia spadku (par. 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych).

NABYCIE SPADKU NASTĄPIŁO PO 31 GRUDNIA 2006 ROKU

W tym przypadku możliwe jest uzyskanie przez Pana, jak i przez Pana siostrę zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Warunkiem jest zgłoszenie nabycia własności rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Zgłoszenie należy złożyć na urzędowym formularzu oznaczonym SD-Z1, który można pobrać w urzędzie skarbowym, bądź ze strony Ministerstwa Finansów. Zgłoszenie po tym terminie nie wywoła skutku w postaci zwolnienia od podatku! Zob. Zmiany w podatku od spadków i darowizn na 2007 rok oraz zwolnienia dla bliskich 

NABYCIE SPADKU NASTĄPIŁO PRZED 1 STYCZNIA 2007 ROKU

W tym przypadku powstanie obowiązek zapłaty podatku od części wartości otrzymanej w drodze dziedziczenia rzeczy. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej, m.in. w przypadku zstępnych spadkodawcy (I grupa podatkowa),  9.637 zł. Aby obliczyć kwotę podlegającą opodatkowaniu należy od czystej wartości (tj. wartości bez obciążeń) przypadającej na Pana części spadku odjąć kwotę 9.637 zł. Tak powstała kwota posłuży organowi podatkowemu do obliczenia podatku.

Stawka podatkowa uzależniona jest od wysokości kwoty podlegającej opodatkowaniu, i tak:

• dla kwoty 9.637 zł - 10.278 zł - podatek wynosi 3%,
• dla kwoty 10.278 zł - 20.556 zł - podatek wynosi 308 zł 30 gr i 5 % nadwyżki ponad 10.278 zł,
• dla kwoty powyżej 20.556 zł - podatek wynosi 822 zł 20 gr i 7 % nadwyżki ponad 20.556 zł (art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Podatek obliczany jest przez organ podatkowy, w deklaracji podatkowej SD-3 należy jedynie wskazać wartość rynkową oraz kwotę długów, ciężarów i nakładów obciążających spadek. Organ po ustaleniu wysokości podatku wystosuje pismo z informacją o wysokości podatku wskazując również numer rachunku bankowego, na który należy ją uiścić. Podatek należy uiścić w ciągu 14 dni, pod rygorem ściągnięcia go w trybie egzekucji administracyjnej.