Sprzedaż dzieł sztuki - podatek

Odpowiedź prawnika: Sprzedaż dzieł sztuki - podatek

Pierwszą kwestią jest odpowiedź na pytanie, czy podmiot prowadzący sprzedaż dzieł sztuki jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU). Jeśli bowiem odpłatne zbycie rzeczy ruchomej odbywa się w ramach działalności gospodarczej, podstawą obliczenia podatku jest dochód, a wartość (cena obrazu), uzyskana w wyniku zbycia obrazu, jest przychodem w rozumieniu art. 14 ust. 1 PDOFizU, a zatem podlega opodatkowaniu według skali podatkowej zawartej w art. 27 PDOFizU, chyba że podatnik prowadzący działalność gospodarczą decyduje się na opodatkowanie tej działalności podatkiem liniowym lub ryczałtowo. Powyższy sposób opodatkowania zależy jednak od tego, czy osoba zajmująca się sprzedażą obrazów może zostać uznana za osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu PDOFizU. Zgodnie z tą ustawą pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzona we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek. Jeśli prowadzona przez Pana działalność spełnia powyższe przesłanki, niezależnie od dopełnienia obowiązku zarejestrowania działalności gospodarczej w ewidencji tej działalności, jest Pan na gruncie ustaw podatkowych traktowany jako osoba prowadząca taką działalność.

Jeśli natomiast dokonywana przez Pana sprzedaż obrazów ma charakter jednorazowy albo sporadyczny, opodatkowanie tej sprzedaży musi być rozpatrywane na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 PDOFizU, zgodnie z którym sprzedaż rzeczy ruchomych poza działalnością gospodarczą podlega opodatkowaniu na gruncie PDOFizU, jeśli sprzedaż została dokonana przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Zgodnie z art. 19 ust. 1 PDOFizU, przychodem ze sprzedaży jest wartość sprzedawanej rzeczy, wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży, pomniejszonej o koszty sprzedaży. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tej rzeczy, przychód ten ustala urząd skarbowy w wysokości wartości rynkowej. Zatem zgodnie z powyższą regulacją nie jest dopuszczalne zaniżanie ceny sprzedaży w celu zaniżenia należności podatkowej, a dodatkowo, działanie tego typu może narazić podatnika na koszty związane z powołaniem biegłego przez organ podatkowy, jeśli wartość rzeczy ustalona przez biegłego odbiegać będzie o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika. Należy również podkreślić, że dochodu uzyskanego z odpłatnej sprzedaży rzeczy ruchomych (obrazów) nie łączy się z dochodami uzyskanymi z innych tytułów, a podatek w takiej sytuacji ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania sprzedaży.  

Ze względu na to, że w sytuacji przedstawionej w powyższym akapicie podatek jest obliczany od uzyskanego przychodu (całej ceny sprzedaży), a nie od ceny sprzedaży pomniejszonej o koszty zakupu (jak w przypadku dochodu obliczanego w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej), ten sposób jest zazwyczaj mniej korzystny niż opodatkowanie dochodów uzyskiwanych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Jeśli natomiast podatnik dokonał sprzedaży rzeczy ruchomej po upływie 6 miesięcy od daty jej nabycia, uzyskany w ten sposób dochód nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Niezależnie od podatku dochodowego od osób fizycznych, zawarcie umowy sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a podstawą opodatkowania jest wówczas cena sprzedaży, która również może być weryfikowana przez organ podatkowy na zasadach analogicznych jak w przypadku PDOFiz (art. 6 ust. 1 – 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, dalej: PCC). Stawka podatku wynosi 2 % ceny sprzedaży. Podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają jednakże te umowy sprzedaży, w których jedna ze stron  z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem VAT. Warto również dodać, że od PCC zwolnione są również umowy sprzedaży, jeśli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł. Obowiązek uiszczenia PCC istnieje niezależnie od obowiązku zapłaty podatku dochodowego.