Ubezwłasnowolnienie - opieka i kuratela
Pytanie:
"Występuję z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie siostry i jeżeli będzie to konieczne mamy. Zaznaczam, że moja siostra jest osobą chorą psychicznie i wywiera tak olbrzymią presję na mamę, że mama nie dba o swoje własne zdrowie. Odmawia sobie wszystkiego, bo spełnia tylko żądania mojej siostry. Siostra np. bierze pożyczki z banku, a następnie zabiera pieniądze mamie na ich spłatę. Mama po ciężkich przeżyciach z moim ojcem, który nadal po 35-ciu latach od rozwodu znęca sie nad nią psychicznie, jest zastraszona i ma urojenia. Mama moja przeżyła w życiu koszmar i w związku z tym wolałabym nie występować o jej ubezwłasnowolnienie i popierać mojego wniosku diagnozą lekarza o zespole urojeniowym. Nie chcę jej sprawić przykrości i potwierdzić tego, co jej całe życia wmawia mój ojciec, czyli ze jest osobą chora psychicznie. Czy zespół urojeniowy stwierdzony przez lekarza psychiatrę i zaniedbywanie zdrowia (matka ma przewlekła chorobę płuc) są wystarczającym powodem do ubezwłasnowolnienia matki? Jeżeli sąd chciałby wyznaczyć kogoś innego na kuratora (być może ze względu na to, ze przebywam za granicą), to kogo w takim wypadku może wyznaczyć na kuratora? Przebywam na stale w Holandii ale co 6-8 tygodni przyjeżdżam do kraju, aby zająć sie mamą i siostrą. We wniosku o ubezwłasnowolnienie zaznaczyłam, że wrócę do kraju na stale po postanowieniu sądu, aby zająć sie mamą i siostrą na co dzień. Czy sąd wyznaczy mnie kuratorem czy tez opiekunem? Nadmieniam, ze występuje o ubezwłasnowolnienie całkowite. Jakie warunki musi spełniać osoba, która zostanie wyznaczona kuratorem? W obecnej sytuacji mama i siostra nie ma żadnych innych osób im bliskich poza mną. Ja od 35-ciu lat opiekuje sie nimi i im pomagam. Czy istnieje możliwość wystąpienia najpierw o ubezwłasnowolnienie siostry, a dopiero potem w trakcie procesu, jeżeli to będzie konieczne również o ubezwłasnowolnienie matki? Czy można o to wystąpić w trakcie procesu (siostry), czy też trzeba będzie od nowa złożyć wniosek w sądzie tym razem o ubezwłasnowolnienie matki?"
Odpowiedź prawnika: Ubezwłasnowolnienie - opieka i kuratela
Podstawą ubezwłasnowolnienia całkowitego są odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego. Zachodzi ono wtedy, gdy osoba która ma być ubezwłasnowolniona nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem. Dla osoby takiej ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje pod władzą rodzicielską (art. 13 kc). Podstawą ubezwłasnowolnienia całkowitego jest „niemożność kierowania swoim postępowaniem”. Osoba, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, musi być zbadana przez biegłego lekarza psychiatrę lub neurologa, a także psychologa (art. 553 kpc). Oznacza to, iż samodzielna opinia jednego psychiatry nie może być wystarczającą podstawą do stwierdzenia w/w niezdolności. Bardzo często doktryna wspomina o co najmniej jednej opinii biegłego lekarza psychiatry. Opinia biegłego oprócz oceny stanu zdrowia psychicznego lub zaburzeń psychicznych albo rozwoju umysłowego osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, powinna zawierać umotywowaną ocenę zakresu jej zdolności do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem i prowadzenia swoich spraw, uwzględniającą postępowanie i zachowanie się tej osoby.
Należy wskazać, iż zgodnie z przepisem kc sąd może ubezwłasnowolnić, ale nie ma więc takiego obowiązku i ostateczna decyzja należy do sądu. To sąd ocenia, w oparciu m.in. o opinię biegłych, czy zachodzą podstawy do ubezwłasnowolnienia całkowitego, czy też wystarczające będzie ubezwłasnowolnienie częściowe. W takim przypadku zamiast opiekuna sąd ustanawia dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo kuratora.
W zakresie ustanawiania opieki i kurateli prosimy o zapoznanie się z artykułami Opieka nad ubezwłasnowolnionym oraz Kiedy i dla kogo ustanawia się kuratora
W przypadku konieczności ubezwłasnowolnienia także matki należy złożyć osobny wniosek, który będzie rozpatrywany przez właściwy sąd w osobnym postępowaniu. Możliwość rozpatrywania łącznie obu wniosków jest wyłączona przez specyficzny i wyjątkowy charakter postępowania.
Grzegorz Pawelec
Adwokat
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?