Udostępnienie dokumentów kontroli
Pytanie:
"Prowadzę firmę zajmującą się pośrednictwem finansowym oraz obrotem wierzytelnościami, początkowo była też windykacja na zlecenie. W tej chwili Urząd Skarbowy przeprowadza u mnie kontrolę i zażądał umów, jakie moja firma zawarła z bankami i innymi firmami oraz specyfikacji, za jakie umowy kredytowe została naliczona prowizja. Same faktury urzędowi nie wystarczają, twierdzą, że nie mogę sobie wystawić faktury na dowolną kwotę, powinienem mieć dokument, który potwierdzi, że taką fakturę mogłem wystawić, czyli umowę z określoną wysokością prowizji oraz specyfikację umów kredytowych. Czy Urząd może żądać dokumentów, na podstawie których wystawiałem do banków i innych pośredników faktury? Czy nie mam dowolności w tym zakresie? Wydawało mi się, że faktury mogę wystawić nawet wówczas, jeśli nie mam na piśmie zawartej żadnej umowy, a wykonałem dla nich usługę?"
Odpowiedź prawnika: Udostępnienie dokumentów kontroli
Katalog czynności, które mogą być przeprowadzane w ramach czynności kontrolnych w toku kontroli podatkowej, jest określony w przepisach działu V Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 286 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej kontrolujący, w zakresie wynikającym z upoważnienia, są w szczególności uprawnieni do żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej.
Kontrolujący mają zatem prawo żądania udostępnienia zawartych przez kontrolowanego umów, które w szczególności były podstawą rozliczeń i fakturowania z jego kontrahentami. Oczywiście nie każde świadczenie musi być oparte o pisemne umowy i nie każda faktura musi być poprzedzona podpisaniem takiej umowy, byleby faktura dokumentowała rzeczywiste zdarzenie gospodarcze (a nie była tzw. pustą fakturą). Nie mniej jednak w przypadku niektórych kontrahentów – w szczególności dużych instytucji, np. banków – raczej mało prawdopodobne jest, aby współpracowały z innymi podmiotami na podstawie ustnych ustaleń, a nie umów pisemnych.
Oczywiście postawa kontrolowanego w toku kontroli, w tym współpraca w zakresie udostępniania dokumentów, musi być przemyślana. Jeżeli kontrolowany nie ma nic do ukrycia, powinien współpracować z kontrolującymi. Natomiast, jeśli kontrolowany wystawiał faktury niezgodnie z rzeczywistym stanem faktycznym i chcąc ukryć ten fakt np. odmawia udostępnienia zawartych umów, powinien być świadomy odpowiedzialności z tego tytułu, w szczególności wynikającej z art. 83 Kodeksu karnego skarbowego, zgodnie z którym kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub skarbowej udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby odmawia okazania księgi lub księgę taką niszczy, uszkadza, czyni bezużyteczną, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.
Piotr Geliński
Doradca podatkowy
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?