Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Katalog czynności, które mogą być przeprowadzane w ramach czynności kontrolnych w toku kontroli podatkowej, jest określony w przepisach działu V Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 286 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej kontrolujący, w zakresie wynikającym z upoważnienia, są w szczególności uprawnieni do żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej.
Kontrolujący mają zatem prawo żądania udostępnienia zawartych przez kontrolowanego umów, które w szczególności były podstawą rozliczeń i fakturowania z jego kontrahentami. Oczywiście nie każde świadczenie musi być oparte o pisemne umowy i nie każda faktura musi być poprzedzona podpisaniem takiej umowy, byleby faktura dokumentowała rzeczywiste zdarzenie gospodarcze (a nie była tzw. pustą fakturą). Nie mniej jednak w przypadku niektórych kontrahentów – w szczególności dużych instytucji, np. banków – raczej mało prawdopodobne jest, aby współpracowały z innymi podmiotami na podstawie ustnych ustaleń, a nie umów pisemnych.
Oczywiście postawa kontrolowanego w toku kontroli, w tym współpraca w zakresie udostępniania dokumentów, musi być przemyślana. Jeżeli kontrolowany nie ma nic do ukrycia, powinien współpracować z kontrolującymi. Natomiast, jeśli kontrolowany wystawiał faktury niezgodnie z rzeczywistym stanem faktycznym i chcąc ukryć ten fakt np. odmawia udostępnienia zawartych umów, powinien być świadomy odpowiedzialności z tego tytułu, w szczególności wynikającej z art. 83 Kodeksu karnego skarbowego, zgodnie z którym kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub skarbowej udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby odmawia okazania księgi lub księgę taką niszczy, uszkadza, czyni bezużyteczną, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.