Konsekwencje podatkowe zwolnienia z długu

Odpowiedź prawnika: Konsekwencje podatkowe zwolnienia z długu

Zgodnie z przepisem art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Dla skutecznego umorzenia zobowiązania konieczne jest zatem zaistnienie dwóch elementów: zwolnienia przez wierzyciela i przyjęcia zwolnienia przez dłużnika. Oświadczenie wierzyciela o zwolnieniu z długu nie jest jednak wystarczające do umorzenia zobowiązania. Niezbędne jest także wyrażenie zgody przez dłużnika na umorzenie zobowiązania. Zobowiązanie jest zatem umorzone z chwilą złożenia przez dłużnika oświadczenia o przyjęciu zwolnienia z długu. Zatem wierzyciel i dłużnik powinni podpisać np. ugodę obejmującą umorzenie całości lub części wierzytelności.

Należy zauważyć, że umorzenie zobowiązania (zwolnienie z długu) powoduje u dłużnika powstanie przychodu (z pewnymi wyjątkami - art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Jednak dłużnik musiałby także wykazać przychód w przypadku przedawnienia niezapłaconego zobowiązania (np. jeśli roszczenie wspólnika wobec spółki o wypłatę dywidendy uległoby przedawnieniu, powstałby u spółki przychód, tak samo jak w przypadku zwolnienia spółki przez wspólnika z konieczności wypłaty dywidendy).

Umorzenie zobowiązania nie powoduje natomiast powstania przychodu po stronie wierzyciela – np. wspólnika spółki zwalniającego spółkę z konieczności wypłaty dywidendy (nie osiąga on przychodu, a jedynie godzi się, że nie otrzyma spłaty długu w wysokości umorzonej wierzytelności), ani konieczności zapłaty podatku od darowizny, gdyż co do zasady umorzenie zobowiązania nie jest uznawane za darowiznę.

Umorzenie zobowiązania (zwolnienie z długu) nie powoduje też powstania obowiązku podatkowego w innych podatkach, w szczególności w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) i podatku od towarów i usług (VAT).