Władza rodzicielska

Odpowiedź prawnika:

Otóż przyjmuje się, że jest to ogół praw i obowiązków spoczywających na rodzicach i przysługujących im względem dziecka, które mają pozwolić im na sprawowanie odpowiedniej pieczy nad jego osobą oraz majątkiem. Helena Ciepła pisze o władzy rodzicielskiej: „W uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z 9 czerwca 1976 r. (III CZP 46/75, LexPolonica nr 309029, OSNCP 1976, nr 9, poz. 184) Sąd Najwyższy stwierdził, między innymi, że władza rodzicielska według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego to przede wszystkim zespół obowiązków rodziców względem dziecka. Uprawnienia rodziców wobec dziecka natomiast są niejako wtórnym składnikiem tej władzy. Jednak nie można ich nie doceniać. W szczególności wszelkie decyzje sądu opiekuńczego dotyczące władzy rodzicielskiej powinny, jeżeli w konkretnym wypadku można to pogodzić z dobrem dziecka, liczyć się z dezyderatami i interesem rodziców. Sąd podkreślił także, iż władza rodzicielska obejmuje całokształt spraw dziecka i pieczę nad jego osobą, zarząd jego majątkiem oraz reprezentowanie go. Do rodziców należy też nadawanie zasadniczego kierunku wychowaniu dziecka. Decydującym kryterium, na podstawie którego rozstrzyga się treść oraz wykonywanie władzy rodzicielskiej, jest dobro dziecka. Podstawowa zaś funkcja władzy rodzicielskiej - to taka, którą można określić jako ochronną. Co do charakteru prawnego władzy rodzicielskiej jako kategorii prawnej zarysowały się w literaturze zasadnicze rozbieżności i reprezentowane są dwa stanowiska. Według pierwszego z nich władza rodzicielska ma przymiot prawa podmiotowego, które służy zarówno ochronie interesów dziecka, jak i jego rodziców (K. Jagielski, Istota i treść władzy rodzicielskiej, s. 102; J. Sauk, Granice obowiązków i praw rodziców wobec dzieci i społeczeństwa, s. 150; H. Haak, Władza rodzicielska..., s. 35 i n.). Według drugiego natomiast - władza rodzicielska jest raczej funkcją społeczną, można ją bardziej przyrównać do pojęcia kompetencji organu administracyjnego niż do cywilistycznej kategorii prawa podmiotowego (A. Łapiński, Ograniczenie władzy rodzicielskiej w polskim prawie rodzinnym, s. 22).” - tak w „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” (Warszawa 2009, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IV) ss. 1152). Trafniejszym wydaje się pogląd, który traktuje władzę rodzicielską jako prawo podmiotowe. Wynika ona bowiem z określonego stosunku rodzinno-prawnego łączącego dziecko z rodzicami. Mamy tu więc dwie strony stosunku, zaś władza rodzicielska ma służyć ochronie obu z nich.