Współwłasność samochodu

Odpowiedź prawnika: Współwłasność samochodu

Prawo polskie rozróznia dwa rodzaje współwłasności:

• współwłasność łączną, bezudziałową (np. wspólność małżeńska majątkowa, wspólność majątku wspólników spółki cywilnej),

• współwłasność w częściach ułamkowych.

Kodeks cywilny w odniesieniu do wysokości udziałów we współwłasności ogranicza się w zasadzie do wprowadzenia obalalnego domniemania, iż udziały współwłaścicieli są równe. Wskazane domniemanie nie znajduje zastosowania, jeżeli wielkość udziałów przypadających poszczególnym współwłaścicielom wynika ze zdarzenia prawnego będącego źródłem stosunku współwłasności. Bez wątpienia obaleniu tego domniemania służy bezpośrednio treść umowy, czy sentencja orzeczenia sądowego (jeżeli myślimy o takich zdarzeniach prawnych). Jednakże z braku wyraźnej regulacji umownej pomocnicze mogą być wszelkie dalsze okoliczności faktyczne świadczące o kształtujących się stosunkach pomiędzy współwłaścicielami - proporcja środków przeznaczonych na nabycie rzeczy, wielkość nakładu pracy poszczególnych współwłaścicieli itp. (por. E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001, komentarz do art. 197 kc, publ. LEX).

Ustalenie wysokości udziałów we wskazanej proporcji jest zatem możliwe. Na marginesie jedynie należy nadmienić, iż właśnie taki rozkład udziałów współwłaścicieli stosowany jest dość często w obrocie gospodarczym, głównie w przypadku nabywania ruchomości za kredyt bankowy.

Zwrócić należy również uwagę, iż pozostawienie chociażby 1% udziału we współwłasności poprzedniemu właścicielowi sprawia, iż zachowa on wpływ na zarząd i rozporządzanie rzeczą, chyba że umowa między wspówłaścicielami stanowi inaczej. I tak przykładowo:

• zgodnie z art. 199 kc do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. W braku takiej zgody współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli,

• jeżeli większość współwłaścicieli postanawia dokonać czynności rażąco sprzecznej z zasadami prawidłowego zarządu rzeczą wspólną, każdy z pozostałych współwłaścicieli może żądać rozstrzygnięcia przez sąd (art. 201 kc),

• każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy, jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu albo jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość (art. 203 kc),

• każdy ze współwłaścicieli nie sprawujących zarządu rzeczą wspólną może żądać w odpowiednich terminach rachunku z zarządu (art. 208 kc),

• każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa (art. 209 kc),

• każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 kc).

Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną wystarczająca jest zaś zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności (art. 201 kc).