Wydziedziczenie bez przyczyny
Pytanie:
"Moja babcia zmarła w styczniu br. Babcia zapisała cały swój spadek swoim córkom, wydziedziczając dzieci swojego zmarłego syna tzn. mnie wraz z siostrą. 28 czerwca odbędzie się posiedzenie o stwierdzenie nabycia spadku. Chciałbym podważyć przesłanki wydziedziczenia. Dodam, że babcia spisując testament, nie podała konkretnych przyczyn wydziedziczenia. Czy ja będę musiał udowodnić, iż moje zachowanie nie da się zaliczyć do żadnej z przesłanek wydziedziczenia wynikających z kodeksu cywilnego? Czy może wystarczy, że testament w sposób oczywisty nie wskazuje przyczyn wydziedziczenia dających się przypisach przesłankami z kodeksu cywilnego?"
Odpowiedź prawnika: Wydziedziczenie bez przyczyny
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku tylko, jeżeli uprawniony do zachowku: wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Sąd, orzekając o skuteczności wydziedziczenia będzie obowiązany ocenić, czy tryb życia wydziedziczonego jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, czy był to stan trwały, a także, czy taki tryb życia był, czy też nie był akceptowany przez spadkodawcę (1008 kc).
Postępowanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego może np. oznaczać, iż spadkobierca uczynił sobie z popełniania przestępstw stałe źródło dochodów, odurza się alkoholem albo narkotykami, a spadkodawca nie aprobuje takiego postępowania (spadkodawca musi wyraźnie nie akceptować takiego zachowania). Zachowanie spadkobiercy musi być uporczywe, a zatem wykazywać się także pewną długotrwałością; albo dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci. Wydziedziczenie z powyższego powodu dotyczy zwłaszcza popełnienia przestępstw wymienionych w Kodeksie karnym. Czy dana osoba była dla spadkodawcy "bliska", należy oceniać indywidualnie w każdej sytuacji z punktu widzenia tego spadkodawcy (np. konkubent); albo uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Tytułem przykładu można tu przywołać zachowanie spadkobiercy, który uchyla się od kontaktów ze spadkodawcą albo od opieki nad nim. Nie stanowi podstawy wydziedziczenia zachowanie niezależne od woli spadkobiercy, np jeśli niedopełnienie obowiązków wynika z długotrwałego wyjazdu czy złego stanu zdrowia.
Dla ważności wydziedziczenia konieczne jest, by przyczyna wydziedziczenia wynikała jasno z treści testamentu (1009 k.c.), chyba że przyczynę taką można udowodnić bez żadnych wątpliwości. Co do zasady nieskuteczne będzie zatem postanowienie testamentu, w którym testator wydziedzicza uprawnionego do zachowku, ale nie przywołuje okoliczności uzasadniających jego decyzję.
Niespełnienie w/w wymagań prowadzi do nieważności wydziedziczenia, ale pozostaje bez wpływu na ważność pozostałych rozrządzeń testamentowych. Osoba wydziedziczona bez przyczyny zostaje wyłączona od dziedziczenia ustawowego, ale może domagać się należnego jej zachowku
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?