Wyrok w sprawie cywilnej bez podstawy prawnej

Odpowiedź prawnika: Wyrok w sprawie cywilnej bez podstawy prawnej

Z przedstawionego pytania wynika, iż w głównej mierze chodzi o ustalenie, czy rzekomy brak podstawy prawnej w uzasadnieniu wyroku jest i może być podstawą do wniesienia (skutecznego) apelacji.

W pierwszej kolejności skoro była to sprawa cywilna, to sąd nie mógł zakwalifikować sytuacji jako przestępstwa kradzieży (czy jakiegokolwiek innego), albowiem sprawy karne rozstrzyga zawsze tylko sąd karny (choćby sytuacja wypełniała także znamiona przestępstwa).

Reguły dotyczące postępowania cywilnego określają przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z jego artykułem 325 „sentencja wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron”.

Natomiast zgodnie z artykułem 328 kodeksu postępowania cywilnego (paragraf 2) „Uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa”.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa polega na wskazaniu nie tylko przepisów regulujących sporny stosunek prawny, ale także wyjaśnieniu, dlaczego w konkretnej sytuacji prawnej mają zastosowanie powołane przepisy i w jaki sposób wpływają one na rozstrzygnięcie sprawy rozpatrywanej przez sąd. Nie jest zatem wystarczające jedynie ogólnikowe powołanie się na poglądy doktryny (tak orzeczenie SN z 11 sierpnia 1981 r., I PRN 41/81, OSPiKA 1982, nr 7-8, poz. 105).

Niestety nie sposób stwierdzić z całą pewnością, czy brak przytoczenia konkretnych przepisów jako podstawy prawnej stanowi naruszenie powyższego przepisu, a zatem jednocześnie podstawę do wniesienia apelacji, gdyż nawet orzecznictwo Sądu Najwyższego nie jest w tej materii jednoznaczne. Z całą pewnością koniecznym jest zawarcie wyjaśnienia podstawy prawnej, ale przytoczenie konkretnych przepisów już niekoniecznie, co potwierdza Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 czerwca 2001 r.

Taka interpretacja wynika także z literalnego brzmienia zacytowanego na początku przepisu: „... oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa”. W przepisie tym brak sformułowania, zgodnie z którym niezbędnym i obowiązkowym byłoby zamieszczenie konkretnego artykułu aktu prawnego.

Naszym zdaniem przytoczenie konkretnych przepisów nie jest koniecznym elementem uzasadnienia orzeczenia sądu cywilnego, czyli ich brak nie jest wystarczającą podstawą do wniesienia skutecznej apelacji.

Prosimy także o zapoznanie się z treścią artykułu