Zajęcie przedmiotu nie należącego do dłużnika

Odpowiedź prawnika: Zajęcie przedmiotu nie należącego do dłużnika

Zakładamy, iż chodzi o sytuację, w której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi, który posiada w użyczeniu od osoby trzeciej jakiś ruchomości (komputer samochód). Postępowanie egzekucyjne prowadzone może być jedynie z majątku dłużnika, przedmioty z których korzysta na podstawie umowy użyczenia w skład tego majątku nie wchodzą, a co za tym idzie, egzekucja nie może być z nich przeprowadzona.

Zgodnie z artykułem 845 kodeksu postępowania cywilnego do egzekucji z ruchomości komornik przystępuje przez ich zajęcie. Zająć można ruchomości dłużnika będące bądź w jego władaniu, bądź we władaniu samego wierzyciela, który do nich skierował egzekucję. Ruchomości dłużnika będące we władaniu osoby trzeciej można zająć tylko wówczas, gdy osoba ta zgadza się na ich zajęcie albo przyznaje, że stanowią one własność dłużnika, oraz w wypadkach wskazanych w ustawie.

Dłużnik powinien przy zajęciu, a jeżeli jest nieobecny - niezwłocznie po otrzymaniu odpisu protokołu zajęcia, wymienić komornikowi znajdujące się w jego władaniu ruchomości, do których osobom trzecim przysługuje prawo żądania zwolnienia ich od egzekucji, ze wskazaniem adresów tych osób. Komornik zawiadomi o zajęciu osoby wskazane przez dłużnika. 

Warto jednak pamiętać, iż w takim przypadku gdy rzecz ruchoma znajduje się w mieszkaniu lub innym miejscu zajmowanym przez dłużnika wspólnie z osobami trzecimi, zwłaszcza z członkami rodziny, to - gdy nic innego nie wynika z charakteru rzeczy lub innych szczególnych okoliczności - komornik może przyjąć, że jest ona co najmniej we współwładaniu dłużnika, co upoważnia go do jej zajęcia (orzeczenie SN z dnia 15 lutego 1991 r., IV CR 550/90, nie publ.). Istnieje zatem prawdopodobieństwo, iż komornik dokona zajęcia ruchomości, która nie jest własnością dłużnika. Wtedy właścicielowi tej rzeczy (w tym wypadku dającemu w użyczenie) pozostaje obrona przy zastosowaniu tzw. powództwa przeciwegzekucyjnego, o czym szerzej w artykule „Powództwa przeciwegzekucyjne ekscydencyjne - kto jest uprawniony do jego wytoczenia?”