Zaliczenie nadpłaty podatku na poczet zaległości

Odpowiedź prawnika: Zaliczenie nadpłaty podatku na poczet zaległości

Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek m.in. zaliczenia nadpłaty.

Zgodnie z art. 70 § 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r. Nr 8 poz. 60), zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką nie ulegają przedawnieniu, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki. Zabezpieczone hipoteką zobowiązania nie wygasły, niemniej po upływie terminu przedawnienia, który wg treści pytania już nastąpił, zobowiązania te mogą być zaspokojone tylko z przedmiotu zabezpieczenia. Natomiast dobrowolne wykonanie tego zobowiązania nie jest obwarowane żadnymi ograniczeniami. Organ podatkowy może więc dokonać zaliczenia nadpłaty na poczet tej zaległości podatkowej. Zob. Pismo Ministerstwa Finansów - Dyrektora Departamentu Systemu Podatkowego z dnia 18 marca 2005 r. (SP2-191/0602-8/BM6-2511/05/DO).

Występuje w tym przypadku tylko zakaz prowadzenia egzekucji z innych środków czy innych przedmiotów niż przedmiot hipoteki/ zastawu.

Nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają w pierwszym rzędzie, zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a dopiero w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych (art. 76. § 1 O.p. – przepis ten od 1 września br. zmieni brzmienie). Jedynie w razie braku zaległych i bieżących zobowiązań nadpłata podlega zwrotowi (komentarz Bogusława Gruszczyńskiego). Wystąpienie nadpłaty nie daje więc podatnikowi swobody dysponowania nią (wyrok NSA w Szczecinie z 9 maja 2001 r., S.A./Sz 278/00).

W sprawach zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie (zob. art. 76a.).

Zaliczenie nadpłaty na poczet zaległości podatkowych następuje z dniem:

1) powstania nadpłaty - w przypadku:

- zapłaty przez podatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej; 

- pobrania przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości większej od należnej; 

- zapłaty przez płatnika lub inkasenta należności wynikającej z decyzji o jego odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej; 

- zapłaty przez osobę trzecią lub spadkobiercę należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w wysokości większej od należnej; 

- złożenia zeznania rocznego - dla podatników podatku dochodowego; 

- złożenia deklaracji podatku akcyzowego - dla podatników podatku akcyzowego; 

- złożenia deklaracji o wpłatach z zysku za rok obrotowy - dla jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i przedsiębiorstw państwowych;

2) złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. 

Jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania z różnych tytułów, nadpłatę zalicza się na poczet podatku, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności (Art. 62.  § 1). Jeżeli nadpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, nadpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę (art. 55. § 2 O.p.).