Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Jak rozpisać w pozwie zapłatę częściową faktury i naliczać odsetki
Najważniejsze ustalenia
W przypadku częściowej zapłaty faktury odsetki za opóźnienie należy naliczać od kwoty pozostającej do zapłacenia, pomniejszonej o każdą wpłaconą ratę. Nie można naliczać odsetek od już zapłaconych kwot.
Podstawy prawne naliczania odsetek
Zgodnie z art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie wynosi obecnie 10,50% w skali roku (od 3 lipca 2025 r.) i oblicza się ją jako sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.
Sposób naliczania odsetek przy zapłacie częściowej
Krok 1: Ustal kwotę początkową
Określ całkowitą kwotę należności wynikającą z faktury oraz termin jej zapłaty.
Krok 2: Uwzględnij wpłacone raty
Od momentu wpłacenia każdej raty, odsetki naliczaj tylko od kwoty pozostającej do zapłacenia.
Krok 3: Oblicz odsetki dla każdego okresu
Podziel okres na fragmenty odpowiadające datom wpłat i dla każdego fragmentu zastosuj odpowiednią kwotę zadłużenia.
Przykład praktyczny
Jeśli faktura opiewała na 10 000 zł z terminem płatności 30 dni, a dłużnik wpłacił:
- Po 60 dniach: 2 000 zł
- Po 90 dniach: 3 000 zł
- Po 120 dniach: 2 000 zł
Odsetki należy liczyć następująco:
- Za pierwsze 30 dni opóźnienia (dni 31-60): od 10 000 zł
- Za kolejne 30 dni (dni 61-90): od 8 000 zł (10 000 - 2 000)
- Za następne 30 dni (dni 91-120): od 5 000 zł (8 000 - 3 000)
- Za dalszy okres: od 3 000 zł (5 000 - 2 000)
Ważne ograniczenia prawne
Zakaz naliczania odsetek od odsetek
Zgodnie z art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego obowiązuje zakaz anatocyzmu - od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa. Oznacza to, że odsetki zawsze nalicza się od pozostałego długu głównego, nie od narosłych już odsetek.
Wyjątki od zakazu anatocyzmu
Odsetki od odsetek można naliczać w dwóch sytuacjach: po wytoczeniu powództwa o zaległe odsetki oraz gdy strony po powstaniu zaległości zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.
Jak rozpisać żądania w pozwie
Żądanie główne
Zapłata pozostałej części należności głównej z faktury (np. 3 000 zł)
Żądanie o odsetki
Odsetki za opóźnienie naliczone według wyżej opisanej metodologii do dnia wniesienia pozwu
Żądanie o dalsze odsetki
Odsetki za opóźnienie od całej dochodzonej kwoty (głównej + skapitalizowane odsetki) od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty
Aktualne stawki odsetek w 2025 roku
Odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą obecnie 10,50% w skali roku (od 3 lipca 2025 r.), a maksymalne odsetki za opóźnienie to 21,00% w skali roku. Stawki te mogą ulegać zmianie w zależności od decyzji Rady Polityki Pieniężnej NBP.
Praktyczne wskazówki
Kluczowe zasady
- Dokumentuj precyzyjnie daty i kwoty wszystkich wpłat
- Prowadź szczegółowe obliczenia odsetek dla każdego okresu
- Pamiętaj o aktualnych stawkach odsetek obowiązujących w poszczególnych okresach
- W pozwie wskaż dokładne okresy naliczania i podstawy prawne
- Załącz do pozwu szczegółowe obliczenia odsetek