Wpisy do Krajowego Rejestru Karnego - zasady, terminy zatarcia i sposoby uzyskania zaświadczenia

Pytanie klienta:

""Jakie są ogólne zasady wpisów do rejestru skazanych i czasookresu jego obowiązywania? Proszę o podstawy prawne.""

Odpowiedź prawnika:

Kto podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego

W Krajowym Rejestrze Karnym gromadzi się dane o następujących osobach i podmiotach:

Osoby skazane

Prawomocnie skazane za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe, także obywatele polscy skazani przez sądy zagraniczne

Warunkowe umorzenie

Osoby, którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe

Umorzenie na podstawie amnestii

Osoby, przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne na podstawie amnestii

Środki zabezpieczające

Osoby, wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające w sprawach o przestępstwa

Nieletni

Nieletni, wobec których orzeczono środki wychowawcze, poprawcze lub leczniczo-wychowawcze

Wykroczenia

Osoby prawomocnie skazane za wykroczenia na karę aresztu

Dodatkowo w KRK gromadzi się informacje o:

  • osobach poszukiwanych listem gończym
  • tymczasowo aresztowanych
  • nieletnich umieszczonych w schroniskach dla nieletnich
  • podmiotach zbiorowych, wobec których orzeczono kary pieniężne, przepadek, zakaz lub podanie wyroku do publicznej wiadomości

Procedura wpisywania danych do rejestru

1
Prawomocność orzeczenia Po uprawomocnieniu się orzeczenia sąd pierwszej instancji niezwłocznie sporządza kartę rejestracyjną zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o krajowym rejestrze karnym.
2
Przesłanie karty Karta rejestracyjna jest przesyłana niezwłocznie po jej sporządzeniu do Krajowego Rejestru Karnego zgodnie z § 2 rozporządzenia.
3
Wpis do rejestru Dane zostają wprowadzone do systemu KRK i są dostępne dla uprawnionych podmiotów.

Terminy zatarcia skazania

Zatarcie skazania następuje automatycznie po określonych terminach, licząc od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary. Zgodnie z art. 76 Kodeksu karnego obowiązują następujące terminy:

Kara pozbawienia wolności

10 lat - w przypadku wszystkich kar pozbawienia wolności (w tym 25 lat i dożywocie)

Kara grzywny

5 lat - od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary

Kara ograniczenia wolności

5 lat - od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary

Kara z warunkowym zawieszeniem

6 miesięcy - od zakończenia okresu próby

Wcześniejsze zatarcie skazania

Na umotywowany wniosek skazanego, wobec którego orzeczono karę do 3 lat pozbawienia wolności, sąd może orzec wcześniejsze zatarcie skazania po upływie 5 lat.

Ważne ograniczenie

Nie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej 15 lat.

Zasady usuwania danych z rejestru

Zgodnie z art. 14 ustawy o KRK, dane osobowe usuwa się z rejestru w następujących przypadkach:

  • z mocy prawa po upływie terminów zatarcia skazania
  • po otrzymaniu zawiadomienia o zarządzeniu zatarcia skazania przez sąd
  • po zatarciu skazania w drodze ułaskawienia lub na podstawie amnestii
  • po przywróceniu terminu do zaskarżenia orzeczenia
  • po uchyleniu orzeczenia w wyniku kasacji lub wznowienia postępowania
  • po stwierdzeniu nieważności orzeczenia
  • po zwolnieniu skazanego od kary
  • po podjęciu warunkowo umorzonego postępowania

Automatyczne usuwanie

Skazanie, które spełnia warunki do zatarcia, usuwane jest przez pracowników Biura automatycznie, bez konieczności składania wniosku w tej sprawie.

Jak uzyskać zaświadczenie z KRK w 2025 roku

Zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego można uzyskać na kilka sposobów:

System e-KRK (online)

Opłata: 20 zł
Najszybszy sposób - przez portal https://ekrk.ms.gov.pl. Wymagany profil zaufany lub podpis kwalifikowany.

Osobiście

Opłata: 30 zł
W Biurze Informacyjnym KRK (ul. Czerniakowska 100, Warszawa) lub w punktach informacyjnych przy sądach.

Pocztą

Opłata: 30 zł
Wypełniony formularz z dowodem wpłaty należy przesłać na adres Biura Informacyjnego.

Czas oczekiwania

Zaświadczenie wydawane jest zazwyczaj "od ręki". W przypadku zapytań od obywateli UE czas udzielenia informacji może wynosić do 20 dni roboczych.

System ECRIS - wymiana informacji w UE

Od 2012 roku funkcjonuje Europejski System Wymiany Informacji z Rejestrów Karnych (ECRIS). Oznacza to, że:

  • obywatele UE mogą składać zapytania do rejestrów karnych innych państw członkowskich
  • przy składaniu wniosku o zaświadczenie automatycznie sprawdzane są także dane w rejestrach innych krajów UE
  • zatarcie skazania przez sąd zagraniczny następuje zgodnie z prawem państwa, które wydało orzeczenie

Zwolnienia z opłat

Od opłaty za zaświadczenie z KRK zwolnione są m.in.:

  • organy ścigania i wymiar sprawiedliwości
  • wolontariusze będący kandydatami na wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży
  • kandydaci na ławników
  • organy centralne państw członkowskich UE dla celów postępowania karnego lub administracyjnego

Podstawy prawne

  • Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz.U. z 2023 r. poz. 159 i 497)
  • Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. (art. 76, 106a-108 - zatarcie skazania)
  • Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lipca 2015 r. w sprawie udzielania informacji o osobach (Dz.U. 2015 poz. 1025)
  • Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 kwietnia 2021 r. w sprawie sposobu i trybu udzielania informacji za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (Dz.U. 2021 poz. 728)

Podsumowanie

Krajowy Rejestr Karny to centralny system gromadzący informacje o skazaniach. Dane są automatycznie usuwane po określonych terminach, a zaświadczenia można uzyskać tradycyjnie (30 zł) lub online przez system e-KRK (20 zł). System współpracuje z rejestrami innych krajów UE w ramach ECRIS.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.