Zawieszenie sprawy o alimenty a proces rozwodowy
Pytanie:
"1 lipca 2021 r. żona założyła mi sprawę o alimenty na córkę i siebie (sygnatura akt x). Sprawa się odbyła w sądzie rejonowym, gdzie sąd orzekł o zabezpieczeniu na rzecz córki 400 zł. Następnie sprawa została zawieszona z powodu wniesienia przeze mnie sprawy rozwodowej do sądu okręgowego. W październiku br. córka uzyskała pełnoletniość i wniosła do Sądu Rejonowego sprawę o alimenty, gdzie wpisano ją z sygnaturą y. Równocześnie do Sądu Okręgowego wniosła o wyłączenie alimentów na jej rzecz ze sprawy rozwodowej i przekazanie akt Sądowi Rejonowemu, który w związku z uzyskaniem pełnoletności będzie rozpatrywał zawieszoną sprawę o alimenty (nie jest mi wiadomym, aby Sąd Okręgowy wyłączył kwestię alimentów ze sprawy rozwodowej). W tym samym czasie do Sądu Rejonowego wpłynęło pismo córki z sygnaturą Y (nową), gdzie podtrzymuje ona powództwo o zasądzenie alimentów, pierwotnie złożone przez matkę (żonę), popierając tym samym wniosek o podjęcie zawieszonego pierwotnie postępowania x. Sąd Rejonowy postanowił wznowić postępowanie x. Skutkiem tego, w odstępie tygodnia mam wyznaczone 2 sprawy o alimenty na rzecz córki - podjęcie zawieszonej x oraz wniesionej y. Czy nie jest to przeoczenie Sądu? Czy mogą toczyć się równocześnie 2 sprawy z powództwa tej samej osoby przeciwko tej samej osobie o to samo? Która sprawa ma priorytet, ta wznowiona x, czy ta wniesiona y? Czy zawieszona sprawa została wznowiona, aby zamknąć ją w związku z wniesionym nowym powództwem y? Czy mogę wnieść o oddalenie powództwa we wznowionej sprawie w związku ze złożeniem nowego powództwa i wyznaczeniem w ciągu kilku dni terminu jego rozpatrzenia? Czy Sąd może w tej sytuacji oddalić mój wniosek? A jeśli oddali, czy mogę prosić o czas na zorganizowanie zastępstwa adwokackiego? Nie jestem zamożnym człowiekiem i trudno mi opłacać adwokata na 2 sprawy o to samo, a sprawa odwieszenia pierwotnego powództwa x miała miejsce później, tj. po wyznaczeniu terminu sprawy w związku z nowym powództwem y."
Odpowiedź prawnika: Zawieszenie sprawy o alimenty a proces rozwodowy
W przedstawionej w pytaniu sytuacji zakładamy, że sprawa rozwodowa pozostaje w toku.
Rozstrzygający dla przedstawionej sprawy będzie przepis artykułu 445 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z jego treścią "w czasie trwania procesu o rozwód nie może być wszczęta odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód. Pozew lub wniosek o zabezpieczenie powództwa w takiej sprawie sąd przekaże sądowi, w którym toczy się sprawa o rozwód, w celu rozstrzygnięcia o nich w myśl przepisu art. 443".
Zgodnie natomiast z paragrafem 2 tego artykułu "postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub alimenty, wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód, ulega z urzędu zawieszeniu z chwilą wytoczenia takiego powództwa co do świadczeń za okres od jego wytoczenia. Z chwilą wydania w sprawie o rozwód orzeczenia o obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny wstrzymuje się także z mocy prawa wykonanie nieprawomocnych orzeczeń o obowiązku świadczeń, wydanych w poprzednio wszczętej sprawie, za okres od wytoczenia powództwa o rozwód".
Zatem jeżeli przed skierowaniem pozwu o rozwód wytoczono sprawę o alimenty, to sprawa o alimenty ulega zawieszeniu z urzędu. Zawieszenie dotyczy roszczeń alimentacyjnych za czas od wytoczenia pozwu o rozwód. Zgodnie z orzeczeniem SN z dnia 14 lipca 1966 r. sygn. III CZP 52/66, opubl. OSNCP 1967 r. nr1 poz.9. sprawa o alimenty skierowana przed wnioskiem rozwodowym może toczyć się nadal w zakresie dotyczącym świadczeń sprzed w/w wnioskiem. Z przedstawionego opisu wynika, że sprawa o alimenty o sygnaturze x dotyczy świadczeń także dla matki, a sprawa o sygnaturze y – dla pełnoletniej córki.
Jeżeli sprawa rozwodowa jest w toku, to nie może zostać wszczęte postępowanie o alimenty za okres od wszczęcia sprawy rozwodowej dla współmałżonka lub małoletnich dzieci. Zakaz ten nie dotyczy natomiast alimentów dla dziecka pełnoletniego. Jednak sąd rozpatrujący sprawę o rozwód może orzec także w kwestii alimentów dla dziecka pełnoletniego. W związku z tym może zaistnieć sytuacja, w której mogłyby zapaść dwa orzeczenia. Dlatego zasadne byłoby zawieszanie postępowania w sprawie o alimenty (tak:Z. Krzemiński w Rozwód. Komentarz, Warszawa 1987, s.195). Zawieszone postępowanie podejmuje się z mocy prawa po prawomocnym zakończeniu sprawy rozwodowej w zakresie jakiego nie objął wyrok rozwodowy. W pozostałym zakresie postępowanie podlega umorzeniu.
Przy okazji dodać należy, iż nie ma potrzeby wyznaczania dwóch pełnomocników do każdej ze spraw. O tym, do czego uprawniony jest pełnomocnik procesowy, jak go wyznaczyć w poradzie "Pełnomocnictwo procesowe", warto zapoznać się także z zasadami zwolnień od kosztów sądowych "Zwolnienie od kosztów sądowych".
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?