Zmiana poręczenia weklowego na cywilne

Odpowiedź prawnika: Zmiana poręczenia weklowego na cywilne

Poręczenie wekslowe (awal) jest instytucją prawa wekslowego, określoną przepisami art. 30-32 ustawy prawo wekslowe. Jego funkcja to przede wszystkim dodatkowe zabezpieczenie każdorazowego wierzyciela wekslowego, na wypadek gdyby nie nastąpiła zapłata ze strony dłużnika. Z tego punktu widzenia awal spełnia podobny cel jak poręczenie uregulowane w przepisach kodeksu cywilnego (art. 876-887 k.c.). Jednakże awal nie ma, poza podobieństwem celu gospodarczego, nic wspólnego z cywilnoprawną umową poręczenia. O skuteczności poręczenia wekslowego decydują przede wszystkim przepisy prawa wekslowego (stanowisko to jest ugruntowane w orzecznictwie - por. np. orzeczenie SN z dnia 10 maja 1960 r., I CR 451/59, nie publikowane). Przepisy kodeksu cywilnego o umowie poręczenia nie mogą być stosowane do awalu nawet w drodze analogii. Przedstawiony powyżej pogląd znajduje swoje potwierdzenie w komentarzu do prawa wekslowego autorstwa Wiesława Opalskiego. Podobne stanowisko zajął Adam Szpunar, autor innego komentarza z tej samej dziedziny. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma charakter abstrakcyjny, niezależny od łączących strony stosunków kauzalnych. Skutki tego zobowiązania reguluje wyłącznie prawo wekslowe. Oświadczenie złożone na ważnym wekslu nie może być traktowane jako udzielenie poręczenia cywilnego (w rozumieniu art. 876 i nast. k.c.). Dlatego do zobowiązania poręczyciela wekslowego nie ma zastosowania przepis art. 878 § 1 k.c., uzależniający ważność poręczenia za dług przyszły od określenia górnej granicy odpowiedzialności (tak słusznie orzeczenie SN z dnia 28 października 1963 r., II CR 249/63). Sprawa wzajemnego stosunku przepisów prawa wekslowego i cywilnego ma wiele aspektów, które muszą być rozpatrywane odrębnie. Przykładowo biorąc, jeżeli współwystawcy weksla zawarli porozumienie, że jeden z nich ma być dłużnikiem głównym, drugi zaś jedynie poręczycielem, to tej treści umowa nie wywołuje żadnych skutków wobec posiadacza weksla (por. orzeczenie SN z dnia 1 sierpnia 1931 r., OSP 1932, poz. 79). Może mieć znaczenie jedynie między stronami na podstawie przepisów prawa cywilnego.  Poręczyciela z osobą, za którą poręczył, łączy stosunek cywilnoprawny, w ramach którego może dojść do rozliczeń. To zapatrywanie zostało wyrażone w szczególnie jasny sposób w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 1997 r., II CKN 185/97. Warto jeszcze zaznaczyć, że możliwe jest udzielenie poręczenia cywilnego za dług wekslowy. Występuje to w różnych postaciach, w zależności od tego, czy poręczenie cywilne było z góry zamierzone.