Zniesienie współwłasności nieruchomości

Odpowiedź prawnika: Zniesienie współwłasności nieruchomości

W przypadku, gdy członkowie najbliższej rodziny (np. rodzeństwo) posiadają udziały we wspólnej nieruchomości i chcą, aby ta nieruchomość stała się własnością jednego z nich, a głównym wyznacznikiem, w jakiej formie to zrobią, są obciążenia podatkowe takiej transakcji, najbardziej korzystną formą jest tzw. nieodpłatne zniesienie współwłasności i przyznanie własności jednemu z dotychczasowych współwłaścicieli (np. siostrze). Podstawą prawną jest art. 210 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli.

Poszczególne formy przeniesienia własności nieruchomości powodują znaczne obciążenia podatkowe, np. sprzedaż – 2% podatek od czynności cywilnoprawnych, 10% ryczałtowego podatku dochodowego, jeżeli zbycie następuje przed upływem 5 lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło nabycie (z możliwością zwolnienia), darowizna - podatek od spadków i darowizn wg skali podatkowej (z możliwością zwolnienia, jednak przy spełnieniu wielu warunków).

Natomiast nieodpłatne zniesienie współwłasności pomiędzy rodzeństwem, prowadzące do skutków identycznych jak darowizna, nie podlega żadnym obciążeniom podatkowym, nie podlega bowiem podatkowi od spadków i darowizn (zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej – np. rodzeństwo, własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności), podatkowi od czynności cywilnoprawnych (chyba że zniesienie współwłasności nastąpiło odpłatnie i nabywca jest zmuszony do spłaty pozostałych współwłaścicieli), ani podatkowi dochodowemu (ponieważ jest to zbycie nieodpłatne). Nieodpłatne zniesienie współwłasności nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych  na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT w zw. z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Nie uniknie się natomiast konieczności zapłacenia wynagrodzenia notariusza (według tzw. taksy notarialnej) oraz opłaty sądowej od wpisu w księdze wieczystej, które zresztą byłyby również należne w przypadku darowizny czy sprzedaży. Ponieważ te kwoty zależą w dużej mierze od wartości nieruchomości, najlepiej skontaktować się z notariuszem, który poda stronom dokładnie jakie to będą kwoty.