Odpowiedź prawnika: Spadek po ojcu
W związku, iż spadkodawca nie pozostawił testamentu, doszło do dziedziczenia ustawowego. Zgodnie z art. 931 § 1 kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Tak więc, w pierwszym kręgu spadkowym jest małżonek i dzieci. Dziedziczenie uprawnionych z pierwszego kręgu wyłącza dziedziczenie uprawnionych z dalszych kręgów spadkowych (wnuków, rodzeństwa, rodziców spadkodawcy).
Resumując powyższe rozważania, stwierdzić należy, iż do dziedziczenia dojdzie wyłącznie Pani (jako dziecko zmarłego) oraz Pani mama (jako małżonka zmarłego). Dziedziczą Panie w częściach równych – każda po ½.
Warto tutaj wskazać, iż zgodnie z art. 33 pkt 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Z powyższego wynika, iż nawet gdyby nie posiadała Pani rozdzielności majątkowej z mężem, spadek przypadłby wyłącznie na poczet Pani majątku osobistego.
Pierwszą czynnością, jaką należy dokonać w kwestii uregulowania spraw spadkowych jest stwierdzenie nabycia spadku lub poświadczenie dziedziczenia. Obie instytucje pełnią tę samą rolę, z tą różnicą, iż stwierdzenie nabycia spadku przeprowadzane jest przed sądem (w trybie nieprocesowym), natomiast poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem. W postanowieniach tych sąd lub notariusz wskazuje jedynie w jakich częściach poszczególni spadkobiercy dziedziczą. Oznacza to, iż uzyskają Panie formalne potwierdzenie, iż dziedziczą każda po ½ udziału w spadku. W postępowaniach tych nie są przydzielane spadkobiercom poszczególne przedmioty należące do spadku po spadkodawcy.
Aby podzielić poszczególne przedmioty pomiędzy spadkobierców należy przeprowadzić postępowanie o dział spadku. Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Przy czym, jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Istnieje możliwość przeprowadzenia obu spraw (stwierdzenia nabycia spadku i dział spadku) w jednym postępowaniu. Jak bowiem wskazuje art. 681 kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego. Nie ma również żadnych przeszkód, aby poświadczenie dziedziczenia i dział spadku dokonać na jednym posiedzeniu u notariusza. W każdym z powyższych przypadków wiązać się to jednak będzie z uiszczeniem obu opłat (zarówno opłat sądowych – w przypadku załatwienia sprawy w sądzie, jak i taksy notarialnej – w przypadku załatwienia sprawy u notariusza).
W celu przeprowadzenia poświadczenia dziedziczenia należałoby przedłożyć dowody tożsamości; odpis aktu zgonu spadkodawcy; odpis skrócony Pani aktu urodzenia; odpis skrócony aktu małżeństwa Pani rodziców (przy czym Pani nie musi dostarczyć dokumentu potwierdzającego zawarcie związku małżeńskiego przez Panią); inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku. Natomiast w celu przeprowadzenia umownego działu spadku nie istnieje specjalny wymóg przedstawienia spisu inwentarza majątku spadkodawcy. Jednak wykazanie wszystkich składników majątkowych jest jak najbardziej dla stawiających się stron korzystne. Przedstawić również należałoby wszystkie dokumenty potwierdzające – w ramach możliwości - iż konkretne przedmioty należały do spadkodawcy (przykładowo – odpis księgi wieczystej nieruchomości).
