Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Art. 1035 i 1036 kc dotyczÄ… sytuacji, w której prawa do okreÅ›lonego spadku po zmarÅ‚ej osobie posiada wiÄ™cej, niż jedna osoba. Do momentu dziaÅ‚u spadku miÄ™dzy współspadkobiercami powstaje wspólność praw i obowiÄ…zków zwiÄ…zanych ze spadkiem. Każdy ze współspadkobierców ma prawo do współposiadania przedmiotów należących do spadku, prawo i obowiÄ…zek współdziaÅ‚ania w zarzÄ…dzie rzeczÄ… wspólnÄ… (masÄ… spadkowÄ…), prawo wykonywania wszelkich czynnoÅ›ci i dochodzenia wszelkich roszczeÅ„ zmierzajÄ…cych do zachowania wspólnego prawa. Każdy ze współspadkobierców ma również prawo do swobodnego rozporzÄ…dzania swoim udziaÅ‚em spadkowym. Dopóki jednak trwa wspólność majÄ…tku spadowego, a zatem do chwili dziaÅ‚u spadku, dopóty ograniczone jest uprawnienie współspadkobiercy do rozporzÄ…dzania swoim udziaÅ‚em w konkretnym przedmiocie należącym do spadku – niezbÄ™dna jest bowiem zgoda współspadkobiercy (-ów).
Wedle zaś treści art. 1051 kc, spadkobierca może zbyć spadek lub udział w spadku od momentu przyjęcia spadku.
W przypadku, gdy w skÅ‚ad spadku wchodzi jedynie nieruchomość, współspadkobierca uprawniony jest do zbycia swojego udziaÅ‚u w tej nieruchomoÅ›ci – np. 1/2 lub 1/3. Do momentu dziaÅ‚u spadku nie jest jednak możliwe rozporzÄ…dzenie udziaÅ‚em współspadkobiercy w konkretnym przedmiocie należącym do spadku – np. komplecie mebli znajdujÄ…cym siÄ™ w tej nieruchomoÅ›ci, obrazami, dzieÅ‚ami sztuki, sprzÄ™tem RTV itp. bez zgody pozostaÅ‚ych współspadkobierców.
Inny przykÅ‚ad: w skÅ‚ad spadku wchodzi nieruchomość, samochód osobowy, dÅ‚ug wobec banku na 20 tys. zÅ‚ i 100.000 zÅ‚ na rachunku bankowym; dziedziczy zaÅ› 2 spadkobierców. Wedle art. 1051 kc możliwe jest zbycie udziaÅ‚u w tej masie spadkowej przypadajÄ…cego jednemu ze współspadkobierców (czyli ½ spadku) na rzecz innej osoby. Nie jest natomiast możliwe do momentu dziaÅ‚u spadku rozporzÄ…dzenie udziaÅ‚em w konkretnych przedmiotach należących do spadku ((a zatem konkretnie: udziaÅ‚u w ½ każdego przedmiotu wchodzÄ…cego w skÅ‚ad nieruchomoÅ›ci, udziaÅ‚u w ½ samochodu, udziaÅ‚em w ½ Å›rodków na rachunku bankowym i udziaÅ‚em w1/2 wierzytelnoÅ›ci wobec banku) bez zgody współspadkobiercy.
Różnica miÄ™dzy oboma instytucjami polega zatem na tym, iż każdy współspadkobierca posiada okreÅ›lony udziaÅ‚ w spadku, który może zbyć. UdziaÅ‚ w spadku (np. ½ spadku) nie jest jednak tożsamy z udziaÅ‚em w każdym przedmiocie majÄ…tkowym należącym do spadku (udziale w lodówce, pralce, samochodzie itp.). Możliwość rozporzÄ…dzania udziaÅ‚em w poszczególnych przedmiotach wchodzÄ…cych w skÅ‚ad spadku zostaÅ‚a bowiem ograniczona do uzyskania zgody pozostaÅ‚ych współspadkobierców – wówczas, gdy nie doszÅ‚o jeszcze do dziaÅ‚u spadku.
Wydaje się, iż odrębne unormowanie konsekwencji prawnych zbycia przez spadkobiercę udziału w przedmiocie należącym do spadku jest konsekwencją przynależności poszczególnych przedmiotów majątkowych do spadku jako jednolitego kompleksu majątkowego. Zupełnie samodzielne dysponowanie przez spadkobiercę swym udziałem w poszczególnych przedmiotach mogłoby zatem spowodować naruszenie praw pozostałych spadkobierców.