4.2.2005
Zespół
e-prawnik.pl
Czy nadal sąd będzie pomagał osobom występującym bez adwokata?
Niestety nie. Osoby, które będą przed sądem występować samodzielnie, bez pomocy adwokata czy radcy prawnego, nie mogą już liczyć na pomoc sędziego. Zniwelowana została zasada, zgodnie z którą sędzia ma odgrywać aktywną rolę w procesie, a zatem dążyć do wyjaśnienia prawdy obiektywnej. Od chwili wejścia w życie zmian, czyli od 5 lutego 2005 r. sędzia ma być niezaangażowanym arbitrem, który wydaje wyrok tylko na podstawie dowodów przedstawionych przez strony. Sąd nie będzie już musiał udzielać wskazówek co do czynności procesowych słabszej, bo występującej bez profesjonalnego pełnomocnika stronie ani pouczać jej o skutkach tych czynności i zaniedbań. Zamiast tego będzie mógł (ale nie - musiał!) udzielać niezbędnych pouczeń w razie uzasadnionej potrzeby.

Już przed zmianami z 5 lutego 2005 r. w procesie cywilnym obowiązywała zasada, że sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Zasada ta, oznaczająca związanie sądu granicami żądania pozwu. Jednak do tej pory także obowiązywały pewne wyjątki od tej zasady. I tak w sprawach z zakresu prawa pracy zainicjowanych przez pracownika sąd bowiem mógł orzec zarówno o roszczeniach, które nie zostały objęte żądaniem, a które wynikają z przytoczonych faktów, jak i o roszczeniach przedstawionych wprawdzie pod osąd, ale w rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania, czyli mógł orzec więcej niż żądał pracownik (dla jego korzyści).
Obecnie sędzia nie będzie mógł zasądzić od pozwanego więcej niż żądał powód, nawet w sporach pracowniczych, gdyż przepis na to zezwalający został skreślony.
Nadto, w przypadku ugody sądowej do momentu wejścia w życie omawianych zmian obowiązywał przepis, zgodnie z którym sąd miał obowiązek uznać za niedopuszczalną ugodę, jeżeli jej treść była niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo rażąco naruszała usprawiedliwiony interes jednej ze stron. Teraz sąd musi zaakceptować ugodę sądową, nawet jeśli rażąco narusza ona usprawiedliwiony interes jednej ze stron, ponieważ ten warunek został wykreślony z przepisu.
Kto może zostać pełnomocnikiem procesowym?
Jeśli strona nie dysponuje wiedzą i doświadczeniem, zawsze może zamiast niej występować w sądzie jej pełnomocnik procesowy. Do tej pory pełnomocnikiem mógł być adwokat lub radca prawny (rzecznik patentowy - w sprawach własności przemysłowej), współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia. Do tego katalogu od 5 lutego 2005 r. dodano dwie nowe kategorie osób: osoby sprawujące zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoby pozostające ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia.
Jaki sąd będzie rozpatrywał nasze sprawy?
Przed nowelizacją do sądów rejonowych trafiały co do zasady te sprawy, w których wartość przedmiotu sporu nie przekraczała 30 tys. zł. bez względu na to, czy sprawa miała charakter cywilny czy gospodarczy. Jeżeli wartość przedmiotu sporu była wyższa, rozstrzygał go sąd okręgowy. Od 5 lutego 2005 r. sądy okręgowe są właściwe przy sporach przekraczających 75 tys. zł, a jeżeli sprawa ma charakter gospodarczy - poprzeczkę podniesiono jeszcze wyżej, bo na 100 tys. zł.
Kiedy domagasz się przed sądem niewielkiej należności...
Od 5 lutego 2005 r. w trybie postępowania uproszczonego następujące sprawy należące do właściwości sądów rejonowych będą w nim rozpatrywane:
-
o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 tys. zł (do tej pory było to 5 tys. zł), a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty,
-
o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Potrzebujesz porady prawnej?