Co zmieni się w Prawie drogowym?

A mianowicie, kontrola ruchu drogowego w gminach lub miastach, które utworzyły straż gminną (miejską) będzie mogła być wykonywana przez strażników gminnych (miejskich). Strażnicy gminni (miejscy) będą uprawnieni do wykonywania kontroli ruchu drogowego wobec: 

1. kierującego pojazdem: 

• niestosującego się do zakazu ruchu w obu kierunkach, określonego odpowiednim znakiem drogowym,

• naruszającego przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzeń działających samoczynnie;

2. uczestnika ruchu naruszającego przepisy o: 

• zatrzymaniu lub postoju pojazdów,

• ruchu motorowerów, rowerów, pojazdów zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt,

• ruchu pieszych.

W ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w ww. zakresie, strażnicy gminni (miejscy) mają zostać upoważnieni do: 

• zatrzymania pojazdu lub jadącego wierzchem, z wyłączeniem pojazdów kierowanych przez osoby, naruszające przepisy ruchu drogowego, w przypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu urządzeń działających samoczynnie; 

• sprawdzania dokumentów wymaganych w związku z kierowaniem pojazdem; 

• używania urządzeń samoczynnie ujawniających i rejestrujących naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami; 

• legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń, co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu; 

• wydawania poleceń: 

• osobie, która spowodowała przeszkodę utrudniającą ruch drogowy lub zagrażającą jego bezpieczeństwu,

• kontrolowanemu uczestnikowi ruchu - co do sposobu jego zachowania.

Wedle nowych przepisów strażnicy gminni (miejscy) mogą dokonywać czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego z użyciem urządzeń samoczynnie ujawniających i rejestrujących naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami, w miejscu i czasie uzgodnionym z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) lub rejonowym Policji. Uprawnienia kontrolne strażników straży gminnych (miejskich) zostaną więc rozszerzone o wszelkie wykroczenia możliwe do wykrycia przez urządzenia rejestrujące. 

Zgodnie z nowymi przepisami, kontrola ruchu drogowego na terenach lasów lub parków narodowych może być wykonywana przez strażników leśnych lub funkcjonariuszy Straży Parku. Strażnicy leśni i funkcjonariusze Straży Parku będą przy tym uprawnieni do kontroli kierujących pojazdami niestosujących się do przepisów lub znaków drogowych obowiązujących na terenach lasów lub parków narodowych, dotyczących zakazu wjazdu, zatrzymywania się lub postoju pojazdów. W ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w tym zakresie, strażnicy leśni i funkcjonariusze Straży Parku mają być upoważnieni do: 

1. zatrzymania pojazdu; 

2. legitymowania uczestnika ruchu drogowego; 

3. wydawania poleceń, co do sposobu zachowania się na drodze.  

Dodane zapisy ustawowe przewidują też, iż osoby działające w imieniu zarządcy drogi mogą wykonywać, w obecności funkcjonariusza Policji lub inspektora Inspekcji Transportu Drogowego, kontrolę ruchu drogowego w stosunku do pojazdów: 

1. w zakresie przestrzegania przepisów o wymiarach, masie lub nacisku osi; 

2. powodujących uszkadzanie lub niszczenie drogi; 

3. zanieczyszczających lub zaśmiecających drogę. 

W ramach wykonywania kontroli ruchu drogowego w ww. zakresie, osoby działające w imieniu zarządcy drogi będą upoważnione do: 

1. zatrzymania pojazdu; 

2. legitymowania uczestnika ruchu drogowego i wydawania mu poleceń, co do sposobu korzystania z drogi lub pojazdu; 

3. sprawdzenia dokumentów wymaganych w związku z używaniem pojazdu; 

4. sprawdzenia stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów oraz masy lub nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze; 

5. używania przyrządów kontrolnych lub pomiarowych służących w szczególności do badania pojazdu, określania jego wymiarów, masy lub nacisku osi oraz stwierdzania naruszenia wymagań ochrony środowiska; 

6. uniemożliwiania jazdy pojazdem przekraczającym dopuszczalną masę lub nacisk osi albo uszkadzającym lub niszczącym drogę. 

W celu dokonania sprawdzenia masy lub nacisku osi pojazdu osoby działające w imieniu zarządcy drogi, mające prawo jazdy odpowiedniej kategorii, zostaną ustawowo upoważnione do kierowania tym pojazdem. Dotychczas osoby działające w imieniu zarządcy drogi mogły poddać kontroli drogowej w zakresie dopuszczalnej masy lub nacisku osi tylko te pojazdy, co do których istniało „uzasadnione podejrzenie” przekroczenia dopuszczalnych norm. W praktyce wymóg ten okazał się mało przejrzysty i trudny w stosowaniu. W nowym brzmieniu przepisu zawarto formułę wolną od niepotrzebnych i niejasnych ograniczeń. Oprócz tego rozszerzono zakres kontroli drogowej o wymiary pojazdu, co do których ograniczenia są ustanawiane - podobnie jak ograniczenia, co do masy i nacisku osi - ze względu na uwarunkowania pozostające w kompetencji zarządów dróg.

Powyższe zasady nie będą jednak dotyczyły osób działających w imieniu Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. 

Na jakich zasadach strażnicy straży gminnych (miejskich), strażnicy leśni oraz funkcjonariusze Straży Parku i pracownicy zarządów dróg będą kontrolować ruch drogowy?

Wedle nowych regulacji kontrola ruchu drogowego wykonywana przez strażników gminnych (miejskich), strażników leśnych, funkcjonariuszy Straży Parku oraz pracowników zarządów dróg odbywa się na podstawie upoważnienia do wykonywania kontroli ruchu drogowego wydanego przez właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Policji. Wszystkie te osoby muszą uwzględniać przywileje dyplomatyczne. 

Strażnicy straży gminnych (miejskich), strażnicy leśni oraz funkcjonariusze Straży Parku w związku z wykonywaniem czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego będą obowiązani do czasu przybycia Policji uniemożliwić kierowanie pojazdem osobie, co do której istnieje uzasadnione podejrzenie, że znajduje się ona w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu. 

Do tych zmian dostosowano również przepis formułujący upoważnienie dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do wydania rozporządzenia regulującego wymienione aspekty kontroli ruchu drogowego (art. 131 ust. 1). 

Osoby działające w imieniu zarządcy drogi lub osoba wykonujące roboty na drodze na zlecenie lub za zgodą zarządcy drogi oraz strażnicy leśni i funkcjonariusze Straży Parku - na terenie odpowiednio lasu lub parku narodowego zostali również do dawania uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się na drodze poleceń lub sygnałów.  

Jak kierowcy będą badani w celu ustalenia w organizmie obecności środka działającego podobnie do alkoholu? 

Wedle nowego przepisu po przeprowadzeniu badania w celu ustalenia w organizmie obecności środka działającego podobnie do alkoholu przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, będzie można przeprowadzić dodatkowe badanie krwi lub moczu. Ta zmiana zasad poddawania kierowców badaniom na obecność w organizmie środków działających podobnie do alkoholu (nowy ust. 2a w art. 127) polega na stworzeniu możliwości przeprowadzenia badania laboratoryjnego na obecność tych substancji po przeprowadzeniu takiego badania metodą nielaboratoryjną. W dotychczasowym stanie prawnym obecność w organizmie środków odurzających działających podobnie do alkoholu była stwierdzana na podstawie testów przeprowadzanych przez funkcjonariuszy na miejscu interwencji. Badania laboratoryjne przeprowadzano w wyjątkowych przypadkach, gdy stan osoby podlegającej badaniu uniemożliwiał przeprowadzenie badania nielaboratoryjnego. Oprócz tego można było takie badanie przeprowadzić tylko na żądanie kierowcy lub za jego zgodą. Testy wykonywane przez funkcjonariuszy często nie dawały jednoznacznych wskazań lub - ze względu na ograniczoną ilość rozpoznawanych substancji - nie wykazywały obecności w organizmie niektórych środków odurzających. Projektowana zmiana stwarza w takiej sytuacji możliwość poddania kierowcy - nawet bez jego zgody - badaniu krwi lub moczu, przeprowadzanemu w zakładzie opieki zdrowotnej lub w izbie wytrzeźwień.  

Kiedy jeszcze „prawko” zostanie zatrzymane?

Po nowelizacji przepisów prawo jazdy będzie obligatoryjnie zatrzymywane także w przypadkach, w których z rozmaitych przyczyn nie jest możliwe poddanie kierowcy stosownym badaniom na obecność w organizmie alkoholu lub substancji o podobnym działaniu, co z kolei uniemożliwia „stwierdzenie, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu”.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 11 maja 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2007 r., Nr 123, poz. 845);
• Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2005 r., Nr 108, poz. 908, ze zm.)